Την περασμένη εβδομάδα σου έγραψα μια λεπτομερή ανάλυση του τι (και γιατί) συνέβη με τις τράπεζες στις ΗΠΑ και σου είπα την άποψή μου για το τι πρόκειται να ακολουθήσει, για το σταυροδρόμι που φτάνουμε, σε παγκόσμιο επίπεδο αλλά και στην Ελλάδα μας.
Ωστόσο, έλαβα πολλά μηνύματα με την ίδια ερώτηση: «Εντάξει, καταλαβαίνω τι έγινε στις ΗΠΑ και στην Ελβετία, αλλά πώς με επηρεάζει εμένα αυτό;».
Μια λογική ερώτηση, που σε προσκαλώ να απαντήσουμε σήμερα μαζί!
Ας ελέγξουμε λοιπόν τι σημαίνουν όλα αυτά για εσένα, για μένα, για όλους μας
1. (Επιτέλους!) η έννοια του κινδύνου θα μπει στη ζωή και το μυαλό των επενδυτών της τελευταίας 12ετίας
Έχω βαρεθεί να ακούω / διαβάζω ένα σωρό αλαζονικούς ειδήμονες που αφενός δεν μπορούν να καταλάβουν τη διαφορά μεταξύ μιας επένδυσης πχ σε μετοχές και μιας επένδυσης σε ομόλογα και αφετέρου έχουν την εντύπωση ότι όλα θα αυξάνονται για πάντα… «κοίτα τους χρηματιστηριακούς δείκτες των τελευταίων 100 ετών» κ.λπ.
Δεν έχουν όλες οι επενδύσεις το ίδιο επίπεδο κινδύνου και επομένως δεν μπορούν να συγκριθούν! Σου έχω γράψει ήδη δύο φορές για την έννοια του ρίσκου στις επενδύσεις, θυμήσου εδώ και εδώ. Κάθε επένδυση έχει ρίσκο! Μην το ξεχνάς!
Μην ξεγελιέσαι! Δεν έχει σημασία τι λέει κάθε λογικός / άσχετος που ασχολείται με επενδύσεις από το 2009 και έχει την εντύπωση ότι «θα έχουμε πάντα καλοκαίρι». Υπάρχει και «χειμώνας» στις επενδύσεις.
2. Για δες που τελικά μπορείς να χάσεις λεφτά επενδύοντας σε μετοχές!
Έχω ακούσει ανθρώπους που επένδυσαν ακόμη και σε μετοχές της SVB «γιατί είναι ασφαλής και έχει τα χρήματα των startups = δεν θα έχει ποτέ προβλήματα». Σήμερα μάλλον έχασαν όλα τα επενδυμένα κεφάλαιά τους… το ίδιο συμβαίνει και με πολλές άλλες μετοχές τους τελευταίους 12 μήνες (πτώσεις 50 – 90%), με πλατφόρμες κρυπτονομισμάτων κ.λπ. (Σχεδόν το ίδιο συνέβη και με τις μετοχές της Credit Suisse, ποιος θα το φανταζόταν;)
Είναι δικαίωμά σου να επενδύσεις σε αυτό που θέλεις. Ωστόσο, έχε υπόψη σου ότι, επενδύοντας σε μετοχές, ETF, κρυπτονομίσματα και όποια άλλη ιδέα έρχεται στο μυαλό σου, παράλληλα με την επένδυση, κάνεις και κάτι άλλο: Επιλέγεις τον βαθμό ρίσκου στον οποίο θέλεις να εκτεθείς και ορίζεις τον στόχο σου για το αναμενόμενο κέρδος. Όσο υψηλότερο είναι το ρίσκο που αναλαμβάνεις, τόσο υψηλότερο θα πρέπει να είναι και το αναμενόμενο κέρδος (αλλά και τόσο υψηλότερος θα είναι ο κίνδυνος απώλειας του μεγαλύτερου τμήματος ή και όλου του κεφαλαίου…)
3. Βάλε πάντα στο μυαλό σου την ανάγκη να έχεις ρευστότητα και να είσαι προετοιμασμένος για κάτι απρόβλεπτο…
Καθώς συμβουλεύω πολλούς ανθρώπους για τις επιχειρήσεις ή τις επενδύσεις τους, τους ρωτάω συχνά αν έχουν ιδιωτικό ασφαλιστήριο συμβόλαιο υγείας. Η πλειοψηφία όχι μόνο δεν έχει, αλλά και δεν καταλαβαίνει τον λόγο της ερώτησης, έχοντας την εντύπωση ότι θέλω να τους πουλήσω ασφάλειες…
Αλλά το επιχείρημά μου είναι ένα και απλό: Εάν μπορούμε να το αντέξουμε οικονομικά, είναι σημαντικό να πληρώσουμε για μια ασφάλεια υγείας, που θα μας δώσει την ευκαιρία να έχουμε πρόσβαση σε ένα μεγάλο χρηματικό ποσό σε περίπτωση ανάγκης, μην ανατρέποντας τα οικονομικά μας. Αν αύριο θα χρειαστεί να βρεις 30.000 – 100.000 ευρώ για ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας κάποιου στην οικογένειά σου, καλό είναι να μην αναγκαστείς να πουλήσεις κοψοχρονιά την περιουσία σου, αλλά να έχεις πρόσβαση σε ό,τι χρειάζεσαι χωρίς κόστος που θα σου ανατρέψει τα δεδομένα της ζωής σου.
Επίσης είναι καλό να σκεφτόμαστε όταν επενδύουμε σε ένα ακίνητο: Πόσο εύκολα ρευστοποιείται, αν το χρειαστώ; Αν θέλω να το πουλήσω, πόσο γρήγορα θα πάρω πίσω τα χρήματά μου;
– «Ηλία, τι σχέση έχουν όλα αυτά με τις τράπεζες των ΗΠΑ;».
Έχουν μεγάλη σχέση, για το ίδιο θέμα μιλάμε επί της ουσίας! Και οι 3 τράπεζες των ΗΠΑ ξέμειναν από χρήματα μετά από τεράστιες αναλήψεις των πελατών τους και «λάθος» επενδύσεις δικές τους (που όμως φάνταζαν σωστές την εποχή που έγιναν). «Μπλόκαραν» τα λεφτά τους και την κρίσιμη στιγμή δεν τα είχαν διαθέσιμα… Εσύ και εγώ σκεφτόμαστε «κοίτα, δισεκατομμύρια δολάρια έχει αυτή η τράπεζα, μπορείς να κάνεις ό,τι θέλεις, να διοικήσεις όπως γουστάρεις». Όμως η πραγματικότητα είναι αντίθετη. Οι διοικήσεις των τραπεζών που κατέρρευσαν δεν διαχειρίστηκαν καλά την κατάσταση και όταν αυξήθηκαν τα επιτόκια ο κόσμος απέσυρε τις καταθέσεις του και έμειναν ακάλυπτοι, τους έλειψε η ρευστότητα…
Η ρευστότητα είναι λέξη «κλειδί» για την οικονομική μας ευημερία το επόμενο διάστημα! Καλό είναι να μην μπλοκάρουμε τον εαυτό μας οικονομικά, «έχοντας πλούτο αλλά χωρίς χρήματα διαθέσιμα τώρα». Είναι σημαντικό να έχεις πάντα πρόσβαση σε κάποια μετρητά, εντός 1 – 3 μηνών.
4. Όσοι κατονομάζουν / προωθούν συγκεκριμένες μετοχές και κρυπτονομίσματα προς επένδυση, συνήθως δεν ξέρουν για τι πράγμα μιλάνε / έχουν κρυφή ατζέντα
Ο Jim Cramer είναι ένας πασίγνωστος οικονομικός αναλυτής στις ΗΠΑ, με τηλεοπτική εκπομπή στο CNBC. Πρόσφατα «συνελήφθη» και πάλι να προτείνει «αμφισβητούμενες» επενδύσεις… (δεν είναι η πρώτη φορά). Τον Φεβρουάριο πρότεινε στους επενδυτές να επενδύσουν στην SVB bank (η οποία πλέον έχει πτωχεύσει), λέγοντας ότι είναι μια «πολύ καλή» επένδυση.
Είναι άλλο πράγμα όταν κάποιος μη θεσμικός προτείνει έναν τομέα ή δίνει μία γενικότερη κατεύθυνση και εντελώς διαφορετικό όταν συστήνει μία συγκεκριμένη μετοχή ή κρυπτονόμισμα ή δεν ξέρω τι. Συνήθως, το εν λόγω άτομο είτε δεν ξέρει τι λέει είτε έχει κρυφή ατζέντα.
Για παράδειγμα, δεν σου λέω ότι γνωρίζω καμία σχετική περίπτωση, αλλά δεν νομίζω ότι είναι δύσκολο για έναν «γκουρού» να αγοράσει ένα κρυπτονόμισμα και μετά να πει στους followers του «Αγοράστε αυτό! Με πάθος και δύναμη!”
Δώσε μεγάλη προσοχή στις προτάσεις μετοχών και κρυπτονομισμάτων όταν κάποιος σου ονοματίζει περιπτώσεις…
5. Εάν ακόμη και κολοσσοί δεν μπορούν να καταλάβουν ποια τράπεζα / εταιρεία έχει πρόβλημα και πότε θα εκραγεί, η μόνη μας προστασία είναι η διασπορά των επενδύσεών μας
Γνωρίζεις την KPMG; Μια μεγάλη και 100% αξιοσέβαστη εταιρεία. Δες όμως ότι φέτος η ίδια εταιρεία είπε ότι η SVB και η Signature Bank ήταν «οικονομικά υγιείς» ως τράπεζες. Το ίδιο συνέβη με όλες σχεδόν τις μεγάλες ελεγκτικές εταιρείες, κανείς δεν είναι τέλειος σε αυτόν τον κόσμο. Ακόμα και η Bear Sterns ή η Lehman Brothers(πριν από 15-16 χρόνια) είχαν άριστες αναλύσεις ως οργανισμοί, κυριολεκτικά λίγο πριν καταρρεύσουν.
Επομένως, σκέψου ότι ίσως είναι καλύτερο να κάνεις διασπορά του επενδυτικού σου χαρτοφυλακίου και να μην είσαι πολύ επιθετικός και «επικεντρωμένος» σε μία συγκεκριμένη επένδυση (ειδικά αν πρόκειται για επένδυση με υψηλό ρίσκο).
Από εδώ και μπρος δεν έχει νόημα να ψάχνεις μόνο «το γρήγορο κέρδος που θα δείξει στους άλλους ότι είσαι γάτος με πέταλα», αλλά πρώτα και πάνω από όλα να προστατέψεις το κεφάλαιό σου.
Δωρεάν e-Book
Το πιο πολύτιμο (δωρεάν) βιβλίο για το επιχειρείν που έχεις διαβάσει.
Στο Πρώτο Βήμα έχεις τις απαντήσεις που χρειάζεσαι για τη δουλειά σου.
Του Ηλία Π. Παπαγεωργιάδη Κατέβασέ το τώρα6. «Η καλύτερη επένδυση γίνεται όταν κυλάει αίμα στους δρόμους» λένε όσοι συνήθως δεν έχουν ιδέα για τι πράγμα μιλάνε. Ποιοι από αυτούς επένδυσαν σε αμερικανικές τράπεζες όταν οι μετοχές τους έπεσαν προσωρινά; (Σχεδόν κανένας)
Όταν κάποιοι «πρόσφατοι» επενδυτές θέλουν να καυχηθούν, έχουν μάθει μερικά «τσιτάτα» που ξέρουν απ’ έξω και ανακατωτά. Ένα από αυτά είναι ότι «η καλύτερη επένδυση γίνεται όταν το αίμα κυλάει στον δρόμο». Έχεις ακούσει και εσύ διάφορους να το λένε αυτό. Ίσως και να εντυπωσιάζει κάποιον αδαή, ή να βοηθάει για να «ρίξουν» κάποια δεσποινίδα (που δεν…)
Στην πραγματικότητα, όμως, επένδυσε κάποιος από αυτούς στις μετοχές των αμερικανικών τραπεζών, όταν οι τιμές τους έπεσαν προσωρινά πριν από λίγες μέρες, και «το αίμα κύλησε στον δρόμο»; Μπα…
Επένδυσε κάποιος από αυτούς στην Ουκρανία όπου από τον Φεβρουάριο του 2022 υπάρχει πόλεμος και πραγματικό «αίμα στο δρόμο»; Οχι φυσικά…
Επομένως, μην πιστεύεις τους παπαγάλους που προσπαθούν να σε ψαρώσουν και σου λένε ότι ξέρουν την «καλύτερη στιγμή» για να επενδύσουν σε κάτι. Μάλλον δεν ξέρουν πολλά, ως και τίποτε. Εάν η αγορά ανεβαίνει, ανεβαίνει και το χαρτοφυλάκιό τους. Αν πέσει η αγορά, τα ρίχνουν «στην παγκόσμια συνωμοσία» και καθαρίζουν.
Γι’ αυτό σου προτείνω να προσπαθήσεις να εστιάσεις στη στρατηγική ΣΟΥ, προσπαθώντας να επενδύσεις σε αυτό που θεωρείς «καλή αξία». Μην ψάχνεις πράγματα που δεν υπάρχουν…
7. Η υπόθεση της εταιρικής ευθύνης, ESG κ.λπ. είναι καλή. Δεν σώζει όμως μία εταιρεία όταν υπάρχει κακοδιαχείριση σε αυτή… ούτε αυτός είναι ο κύριος σκοπός της
Όλοι συμφωνούμε ότι οι εταιρείες πρέπει να σέβονται τα κριτήρια ESG, να έχουν εταιρική ευθύνη και κοινωνική δράση, να προστατεύουν το περιβάλλον όσο μπορούν, να προωθούν τις ίσες ευκαιρίες, να λένε όχι στον ρατσισμό κ.λπ. Δεν φτάνει όμως! Αν μια εταιρεία τα κάνει όλα αυτά, δεν σημαίνει ότι θα πετύχει μακροπρόθεσμα!
Η τράπεζα SVB είχε μεγάλα projects (που λέμε και εμείς στην Κατερίνη) στο θέμα της ισότητας και όχι μόνο, ήταν μια «υποδειγματική» τράπεζα στον δείκτη ESG. Αλλά η διοίκησή της απέτυχε στη διαχείρισή της και η τράπεζα κατέληξε σε πτώχευση = κανείς δεν την έσωσε επειδή «είχε ωραίες πρωτοβουλίες». Ο κύριος ρόλος των εταιρειών είναι να παράγουν αξία, τηρώντας τους κανόνες εταιρικής ευθύνης. Αλλά να παράγουν αξία, όχι απλώς να «ανακοινώνουν ωραίες ενέργειες»!
Εάν μια εταιρεία δεν διοικείται σωστά και δεν παράγει αξία, αργά ή γρήγορα θα βρει μπροστά της μέγιστες δυσκολίες, ακόμα κι αν είχε την «πρόθεση να αλλάξει τον κόσμο» (για να αλλάξεις τον κόσμο, πρέπει πρώτα από όλα να υπάρχεις εσύ ο ίδιος. ..)
Οι επενδυτικές μας επιλογές είναι καλό να περιλαμβάνουν και τέτοια κριτήρια, όμως δεν θα πρέπει να ξεχνούμε πως επενδύουμε σε εταιρείες πρώτα από όλα για την αξία που θα παράγουν. Γιατί αν επικεντρωθούμε μόνο στα υπόλοιπα…
8. Όταν οι πλατφόρμες κρυπτονομισμάτων χρεοκόπησαν, οι καταθέτες / επενδυτές έχασαν τα χρήματά τους. Όταν οι αμερικανικές τράπεζες κατέρρευσαν, κανείς δεν έχασε τίποτα. Αντίληφθηκες το μήνυμα;
Το έτος 2022 ζήσαμε μια χιονοστιβάδα χρεοκοπιών διαφόρων πλατφορμών κρυπτονομισμάτων, με πιο διάσημη την FTX. Μετά την χρεωκοπία τους δεν παρενέβη το κράτος. Απλά εγκαταστάθηκε ένας διαχειριστής που όρισε η Δικαιοσύνη για να σώσει ό,τι μπορεί να σωθεί και από όσο καταλαβαίνω δεν θα σωθούν πολλά…
Αντίθετα, όταν χρεοκόπησαν οι 3 αμερικανικές τράπεζες, η αμερικανική κυβέρνηση μέσω των «εργαλείων» που έχει στη διάθεσή της εγγυήθηκε αμέσως όλες τις καταθέσεις.
Καταλαβαίνεις το μήνυμα; Στον κόσμο των κρυπτονομισμάτων θα είσαι μόνος. Στο παραδοσιακό τραπεζικό σύστημα προσπαθούν να σου πουν ότι θα είσαι προστατευμένος. Αυτό θέλει να σου δείξει η αμερικανική κυβέρνηση με τα έργα της, όπως και η Ελβετική Κεντρική Τράπεζα που ενήργησε με τον ίδιο τρόπο στην περίπτωση της Credit Suisse.
Πολλοί από τους «πιστούς» των κρυπτονομισμάτων είπαν πρόσφατα ότι η χρεοκοπία των τραπεζών είναι απόδειξη πως υπάρχουν κίνδυνοι και στο τραπεζικό σύστημα. Σωστά, έχουν δίκιο και κανείς δεν το αρνήθηκε! Ωστόσο σε αυτόν τον τομέα η προστασία δεν έχει καμία σχέση με τη «μη προστασία» που υπάρχει στον κόσμο των επενδύσεων σε κρυπτονομίσματα.
(Γι’ αυτό άνθρωποι που ξέρουν από κρυπτονομίσματα μου έχουν πει κατ’ επανάληψη ότι ο καλύτερος τρόπος αποθήκευσης κρυπτονομισμάτων είναι η φυσική αποθήκευση, σε USB stick / άλλο υλικό και σίγουρα όχι διαδικτυακά).
9. Γιατί κανένας «αναλυτής κρυπτονομισμάτων» δεν προέβλεψε τη μεγάλη τους άνοδο μετά τη χρεωκοπία των αμερικανικών τραπεζών; (γιατί όλοι ξέρουν να σχολιάζουν μετά, όχι πριν)
Μετά τη χρεοκοπία των αμερικανικών τραπεζών, τα κρυπτονομίσματα είδαν τις τιμές τους να ανεβαίνουν πολύ και γρήγορα. Κάποιοι λένε ότι αυτό είναι απόδειξη ότι ο χώρος έχει δυνατότητες, άλλοι λένε / παρουσιάζουν στοιχεία ότι ίσως τα πράγματα δεν είναι τόσο ρόδινα.
Όμως, ένα είναι σίγουρο: Κανένας «αναλυτής κρυπτονομισμάτων» δεν κατάφερε να προβλέψει αυτή την ανοδική κίνηση! Ξέρεις γιατί; Γιατί όλοι τους ξέρουν να σχολιάζουν μετά, όχι να προβλέπουν πριν, όπως κάνουν οι αναλυτές άλλων κλάδων επενδύσεων. Επειδή δεν έχουν ιδέα αν ένα κρυπτονόμισμα θα ανέβει ή όχι, συνήθως κάνουν εικασίες με βάση τα συναισθήματα και τις επιθυμίες τους ή με βάση το τι θέλουν να διαβάσουν οι αναγνώστες τους!
Παραμένω ακόμα δύσπιστος για τον κλάδο και η πρόσφατη «απρόσμενη» (για τους «ειδικούς») μεγάλη άνοδός του με κάνει να είμαι ακόμη πιο «Άπιστος Θωμάς».
10. Θα χαθεί η εμπιστοσύνη σε μικρότερες τράπεζες / πλατφόρμες / ιδρύματα;
Αν έχεις χρήματα και θέλεις να τα καταθέσεις στην τράπεζα, ποια τράπεζα θα επιλέξεις; Τη μεγάλη ή τη μικρή; Στις ΗΠΑ προστατεύονταν οι καταθέσεις σε όλες τις τράπεζες, άλλωστε η εγγύηση των καταθέσεων (μέχρι ένα ποσό) ισχύει ανεξαρτήτως τράπεζας και στην Ελλάδα. Ήδη όμως διαβάσαμε ότι οι μεγάλες και «συστημικές» τράπεζες στις ΗΠΑ αρχίζουν να λαμβάνουν περισσότερες καταθέσεις, έστω και αν «προσωρινά το αμερικανικό κράτος θα εγγυηθεί όλες τις καταθέσεις».
(Προσωπικά, δεν θέλω να ζήσω τη μέρα που θα δούμε στην πράξη ποιοι εγγυώνται, με πόσα χρήματα εγγυώνται και πού βρίσκονται αυτά τα χρήματα σε περίπτωση ανάγκης).
Από εδώ και πέρα, αν μια εταιρεία έχει χρήματα, ο διαχειριστής της θα προσέχει να μη βρεθεί με όλα τα χρήματα της εταιρείας σε μια μικρή τράπεζα, για την οποία δεν ξέρει αν θα λειτουργεί και αύριο (ναι, αυτό μας δίδαξε η κατάρρευση της SVB, σε 2 μέρες εξαφανίστηκε μια ολόκληρη τράπεζα).
Εάν δεν έχεις ήδη τις καταθέσεις σου μοιρασμένες σε πολλές τράπεζες, τώρα είναι η ώρα να το κάνεις. Εάν έχεις λάβει αυτό το μέτρο, έχω την εντύπωση ότι θα δώσεις προτεραιότητα σε κάποιες από τις μεγαλύτερες τράπεζες, οι οποίες “φαίνονται” πιο σταθερές και είναι «too big to fail» όπως λέμε στην Κατερίνη (πολύ μεγάλες για να τις αφήσουν οι αρχές να κλείσουν).
Το ίδιο θα ισχύει για τις πλατφόρμες κρυπτονομισμάτων και την υπόλοιπη οικονομία. Δυστυχώς για τους μικρούς, οι μεγαλύτεροι θα έχουν ψυχολογικό πλεονέκτημα, τουλάχιστον για τα επόμενα 2-3 χρόνια.
11. Η διάσωση της Credit Suisse μας δίδαξε: Τα ομόλογα δεν είναι πλέον “λιγότερο επικίνδυνα από τις μετοχές”
Τα τελευταία 10 χρόνια μάθαμε έναν κανόνα που «θα εφαρμόζεται σε περίπτωση που χρειαστεί να σωθεί μια τράπεζα»:
- Πρώτα χάνουν τα λεφτά τους οι μέτοχοί της
- Εάν αυτό δεν επαρκεί, μετά χάνουν τα λεφτά τους οι κάτοχοι ομολόγων
- Εάν ούτε αυτό επαρκεί, χάνουν και οι καταθέτες από τα «μη προστατευμένα» χρήματά τους
Αλλά η Credit Suisse σώθηκε ακολουθώντας ένα διαφορετικό μοντέλο:
- Οι μέτοχοι έχασαν μεγάλο μέρος της αξίας των μετοχών τους (αλλά όχι όλη)
- Οι κάτοχοι των επικίνδυνων ομολόγων AT1 έχασαν όλο το ποσό που επένδυσαν! 17,5 δισεκατομμύρια ευρώ χάθηκαν σε μια νύχτα για αυτούς…
Πρόκειται για αλλαγή παραδείγματος και κανόνων, ένα «προηγούμενο» που δημιουργήθηκε και λίγοι έψαξαν να καταλάβουν τι σημαίνει. Ναι, αυτός ο τύπος ομολόγων ήταν από μόνος του ριψοκίνδυνος (με γελοία υψηλή απόδοση, 9,75% και οδηγίες ότι σε περίπτωση χρεοκοπίας, μπορεί να χάσεις όλα τα χρήματά σου) αλλά παρατηρούμε πώς δεν τηρήθηκε η γνωστή μέχρι τώρα ιεραρχία.
Η αγορά ομολόγων AT1 έχει αξία 275 δισ. και αυτό το προηγούμενο μπορεί να μας δημιουργήσει άλλα προβλήματα στο μέλλον…
(= Προσοχή στις επενδύσεις σε αμοιβαία κεφάλαια και ETF που κινούνται «επιθετικά» και «αλογομούρικα»).
12. Υπάρχουν «ασφαλείς» αποδόσεις 8-11% ετησίως όπως λένε «κάποιοι αναλυτές»;
Αυτό το θέμα το έχει λύσει στην πράξη ο τραγουδιστής (νυν πολιτικός) Μιχάλης Χατζηγιάννης, τραγουδώντας «μόνο στα όνειρα μπορώ να σε αγγίζω».
Όταν βλέπεις ανθρώπους / «αναλυτές» / «γκουρού» να μιλάνε για τέτοιες «σίγουρες» αποδόσεις από επένδυση σε μετοχές, συνήθως κοιτάνε αναδρομικά τις αποδόσεις του χρηματιστηρίου και επιλέγουν προσεκτικά τη μετοχή ή επένδυση που πήγε καλά και είχε καλές αποδόσεις. Μόνο που το κάνουν μετά, αφού παράξει τις αποδόσεις, όχι πριν!
Όλες αυτές οι θεωρίες θα δοκιμαστούν στην πράξη όταν έρθουν αντιμέτωπες με την πρώτη πραγματική χρηματιστηριακή κρίση.
– “Όμως ο δείκτης Χ τα τελευταία 50 – 100 – 1.000 – 10.000 χρόνια έχει αυξηθεί κατά μέσο όρο κατά …% σε ετήσια βάση”, θα πουν.
Σωστά. Ποιος όμως επενδύει σε έναν συγκεκριμένο δείκτη και έχει την υπομονή να περιμένει δεκαετίες;
Πρόσεξε καλά αυτούς που σου υπόσχονται «υψηλές και ασφαλείς αποδόσεις». Συνήθως δεν μπορούν να σου πουν κάτι για το μέλλον. Τι κάνουν; Απλά κοιτάνε στο παρελθόν, εντοπίζουν κάποια καλή απόδοση και σου την αναλύουν, μιλώντας πάντα για το παρελθόν, ενώ εσύ νομίζεις ότι μπορούν να προβλέψουν την επόμενη καλή επένδυση με μεγάλη απόδοση.
Εγώ αυτό το ονομάζω «δούλεμα».
Μελέτησε με ψυχραιμία τις εξελίξεις και μάθε από τα λάθη των άλλων
– “Άρα τι κάνω;” ήδη με ρωτούν πολλοί άνθρωποι στους οποίους προσφέρω συμβουλές για τις επενδύσεις / τις επιχειρήσεις τους.
Η: «Καλό είναι να παραμείνεις ψύχραιμος και να αποφύγεις κάθε υπερβολή + να διαφοροποιήσεις το επενδυτικό σου χαρτοφυλάκιο, γιατί το «κανείς δεν ξέρει»… είναι η βασική απάντηση που ακούς».
Θα σου πω και κάτι ακόμα: Κάθε κατάσταση, όπως και η πρόσφατη, μας προσφέρει δωρεάν μαθήματα από τα λάθη των άλλων! Μην υποτιμάς τέτοια δώρα!
Χρειάζεσαι σοβαρή καθοδήγηση για την επιχειρηματική / επενδυτική σου δραστηριότητα;
Κάθε μήνα συμβουλεύω ως 3 άτομα ή εταιρείες που χρειάζονται «μία out of the box προσέγγιση»
Γράψε μου για να μιλήσουμε! (Η υπηρεσία αυτή έχει κόστος)Δεν έχεις λόγο να πανικοβληθείς. Θα σου πρότεινα να μείνεις ήρεμος, να είσαι πιο προσεκτικός στις επαγγελματικές / επενδυτικές σου αποφάσεις, να αποφύγεις τις υπερβολές το επόμενο διάστημα και να διαφοροποιήσεις το χαρτοφυλάκιό σου όσο σε κάνει να νιώσεις άνετα, λαμβάνοντας πάντα υπόψη τον βαθμό ρίσκου που θέλεις να αναλάβεις.
Από εδώ και στο εξής, προσέθεσε τον παράγοντα ρίσκου σε όλες τις αποφάσεις σου. Και μην ξεχνάς: Κάθε κρίση προσφέρει και πολλές ευκαιρίες!
Εσύ τι γνώμη έχεις;
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά,συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
Επειδή αναφέρεται στο άρθρο σας η αξιολόγηση της πτωχευμένης τράπεζας από την KPMG,να θυμηθούμε ότι 3 τρείς ξαναλέω 3 μέρες πριν την κατάρευση της Enron στης ΗΠΑ η σύσταση της εταιρείας ήταν buy όπως λέμε κ εμείς στην Ελλάδα
Απόλυτα σωστό. Άπειρα τα σχετικά παραδείγματα