Καλή Χρονιά, με υγεία, χαρά, ευτυχία! Αν μάλιστα εσύ που με διαβάζεις έχεις δικιά σου δουλειά στην Ελλάδα, ειδικά για το 2022 σου εύχομαι επιπλέον υπομονή και καθαρό μυαλό, για να επιστρατεύσεις όλες σου τις ικανότητες και να σταθείς όρθιος και να κτίσεις για το μέλλον.
Δεν αναφέρομαι στους 500 – 1.000 μεγάλους παίκτες. Αυτοί σε γενικές γραμμές ήταν, είναι και θα είναι καλά. Ζουν στον δικό τους, παράλληλο κόσμο και έχουν διαφορετικά προβλήματα. Μιλώ για σένα, έναν από τους εκατοντάδες χιλιάδες που μετά από 2 δύσκολα χρόνια ξεκινούν το 2022 ψυχικά, σωματικά και οικονομικά κουρασμένοι.
Ε λοιπόν όσο ακόμη προλαβαίνεις βρες να διαβάσεις τον μύθο του Ηρακλή και τους 12 άθλους που έκανε! Θα σου χρειαστεί, μιας και αν θέλεις «να τη βγάλεις καθαρή» και να αντέξεις αυτή τη δύσκολη χρονιά, θα κληθείς να πετύχεις και εσύ «άθλους» και να λύσεις πολλές και δύσκολες εξισώσεις.
Έτσι λοιπόν, φέτος ετοιμάσου για να αντιμετωπίσεις προκλήσεις όπως:
1. Κόστος ενέργειας
Κανείς δεν ξέρει πόσο ακριβώς θα αυξηθεί και για πόσον καιρό θα παραμείνει ακριβή η ενέργεια στην Ελλάδα. Η χώρα μας επέλεξε να βιαστεί στο θέμα της αντικατάστασης των ορυκτών καυσίμων με «πράσινη» ενέργεια = στην κακή διεθνή συγκυρία δεν έχει και πολλές λύσεις για να προσφέρει φθηνότερη ενέργεια στους πολίτες της.
2. Πανδημία
Η έννοια του προγραμματισμού θα γίνει ακόμη δυσκολότερη φέτος, μιας και η πανδημία μπορεί ανα πάσα στιγμή να σου ανατρέψει κάθε πλάνο. Είδες τι έγινε πριν τις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Ελπίζω να βγω ψεύτης, αλλά μην αποκλείσεις να δούμε και νέα μέτρα τους μήνες που έρχονται. Μπορεί να είναι η μετάλλαξη Όμικρον, ή η Florona (το νέο «φασόλι», συνδυασμός γρίπης και κορωνοϊού), ή κάτι εντελώς νέο.
3. Πληθωρισμός και Τουρκία
Οι κεντρικοί τραπεζίτες προσπαθούν εδώ και καιρό να μας πείσουν ότι ο πληθωρισμός που ζούμε είναι προσωρινός και θα εξαφανιστεί σε λίγους μήνες. Αν κάνουν λάθος και χρειαστεί να ανεβάσουν τα επιτόκια, τότε ετοιμάσου για μπλοκάρισμα της οικονομίας, στασιμοπληθωρισμό και «νέες οικονομικές προκλήσεις».
Την ίδια ώρα με τον Ερντογάν απέναντι να μπαίνει σε προεκλογική χρονιά όλοι οι ειδικοί συμφωνούν πως δεν αποκλείεται να κάνει κάποια κίνηση εναντίον της Ελλάδας, για να το παίξει πατριώτης με τους δικούς του.
4. Οι τράπεζες και τα δάνεια που (δεν) δίνουν
Οι τράπεζές μας κατάφεραν να επιλύσουν ένα μεγάλο μέρος από τα προβλήματά τους, αλλά πίσω από τα μεγάλα τους λόγια ξέρεις καλά πως η αλήθεια είναι διαφορετική. Το πόσο ανοικτές είναι στον δανεισμό της ιδιωτικής οικονομίας δεν κρίνεται από τις χρηματοδοτήσεις πχ μεγάλων φωτοβολταϊκών και αιολικών έργων, αλλά το κατά πόσο στηρίζουν τους σοβαρούς μικρούς και μεσαίους επιχειρηματίες και επαγγελματίες (που διαμαρτύρονται ότι δεν στηρίζονται).
Μην περιμένεις φέτος θεαματική βελτίωση της κατάστασης, ειδικά αν στραβώσει κάτι διεθνώς. Θα συνεχίσεις να διαβάζεις για το πόσα δάνεια δίνουν οι τράπεζες στην αγορά, αλλά θα συνεχίσεις να ακούς τους τραπεζίτες που ξέρεις να σου λένε ότι δεν πληροίς τις προϋποθέσεις και ότι τα κεντρικά έλαβαν άλλη απόφαση και δεν φταίνε αυτοί.
(Θυμίζω ότι δεν ζητάμε δάνειο χωρίς πολύ σοβαρό λόγο, μιας και υπάρχουν περιπτώσεις που ένα δάνειο μας καταστρέφει αντί να μας κάνει καλό…)
5. Πλειστηριασμοί
Να με συγχωρείς, αλλά προσωπικά δεν είμαι κατά των πλειστηριασμών, ακόμη και αν γίνουν εναντίον μου. Αν στην ιδιωτική οικονομία κάποιος δεν πληρώσει ένα δάνειο και παρόλα αυτά κρατήσει το ακίνητο που έβαλε ως εγγύηση, αργά ή γρήγορα θα διαλυθεί όλη η οικονομία.
Το πρόβλημα είναι ότι φέτος ο ρυθμός των πλειστηριασμών θα αυξηθεί, κάτι που θα τραβήξει ρευστότητα από την αγορά και θα δυσκολέψει ακόμη περισσότερο αυτούς που συνεχίζουν «να την παλεύουν την παρτίδα», σε αυτές τις αντίξοες συνθήκες.
6. Οι υπάλληλοι, η απόδοση και το κόστος τους
Ποτέ άλλοτε η αγορά εργασίας δεν ήταν τόσο δύσκολη, το συζητήσαμε το θέμα και πριν από λίγο καιρό. Το 2022 θα έχεις να αντιμετωπίσεις έναν συνδυασμό κακής νοοτροπίας που πλέον επικρατεί σε ένα σοβαρό τμήμα της κοινωνίας μας και μεγάλου ανταγωνισμού, μιας και οι καλοί συνεργάτες έχουν όλοι τους πολλές προτάσεις για δουλειά και αυξημένες απαιτήσεις.
7. Λοιπά κόστη δουλειάς
Δεν είναι όμως μόνο το κόστος προσωπικού και αυτό της ενέργειας που θα αυξηθεί το 2022. Οι αυξήσεις θα είναι αλυσιδωτές σε κάθε τμήμα της οικονομίας μας και θα έρθουν και νέες αν τα επιτόκια ανέβουν διεθνώς. Το μεγαλύτερο ερώτημα που συχνά θα έχεις είναι «αγοράζω τώρα μεγάλη ποσότητα για να κλειδώσω την τιμή όταν αυτή ανέβει περισσότερο; Ή αν πέσει η τιμή ξαφνικά θα βρεθώ να έχω αγοράσει κάτι με 10 και να μπορώ να το πουλήσω με 7 – 8;»
8. Ηλεκτρονικά τιμολόγια
Κρυφό νέο κόστος θα είναι για κάποιους η εφαρμογή των ηλεκτρονικών τιμολογίων, για την οποία θα μπορούσαμε να μιλάμε ώρες ολόκληρες. Ρώτα τον λογιστή σου, αν δεν το έχεις κάνει ήδη. Φιλικά στο λέω, δες το ζεστά, ασχολείσου σοβαρά, άλλαξε δεδομένα και διαδικασίες στη δουλειά σου και φρόντισε να το λύσεις το ζήτημα αυτό, πριν βρεθείς εκτεθειμένος.
9. Φόροι, παλιοί και νέοι
Οι αναβαλλόμενοι φόροι θα πρέπει να πληρωθούν, για τις επιστρεπτέες λένε ότι θα πρέπει να επιστραφούν έστω και μερικώς (για αυτό τις λένε επιστρεπτέες. Αλλιώς θα τις έλεγαν «μη επιστρεπτέες»). Η βαρειά φορολογία που συνεχίζει να υπάρχει στη χώρα μας θα παραμείνει πονοκέφαλός σου και για το 2022, με τους άμεσους και έμμεσους φόρους σε πρώτο πλάνο, αλλά και τους τυχόν ελέγχους και κλεισίματα περασμένων χρήσεων. Μην το υποτιμάς το τελευταίο, ρώτα κάποιον που το πέρασε να σου πει πώς είναι και τι κεραμίδα του έπεσε στο κεφάλι…
10. Το κράτος θα παραμείνει «λατρεμένο»
Από τις 15 Δεκεμβρίου ως και χθες, με διάφορες αφορμές, συζήτησα με 100+ ανθρώπους που δραστηριοποιούνται στο επιχειρείν στην Ελλάδα, σε κάθε μέρος του τόπου μας. Μόλις τέσσερις ήταν αυτοί που δεν μου ανέφεραν το κράτος και τους κρατικούς λειτουργούς ως «αντίπαλο» και «εμπόδιο» στη δουλειά τους. Από καθυστερήσεις σε εκδόσεις εγγράφων μέχρι και πρόστιμα «γιατί ο ψήστης πάνω από την ψησταρία είχε τη μάσκα κάτω από τη μύτη», η κατάσταση δεν άλλαξε και δεν θα αλλάξει ούτε φέτος.
Η μειοψηφία των δημοσίων υπαλλήλων θα συνεχίσει να δουλεύει παραγωγικά, την ώρα που η πλειοψηφία θα συνεχίσει να είναι «λατρεμένη».
11. Αθέμιτος ανταγωνισμός
Την ώρα που η αγορά έχει σοβαρότατο πρόβλημα και ψάχνει βηματισμό, ενώ φαίνεται να υπάρχουν πολλοί που έκαναν «ομορφιές» με τις επιστρεπτέες που πήραν, μην απορήσεις αν δεις τον ανταγωνισμό σου να γίνεται ακραία αθέμιτος. Θα μου πεις «πάντα έτσι ήταν στην Ελλάδα», αλλά για το 2022 ετοιμάσου να δεις πολλούς ανθρώπους να καταφεύγουν σε «κινήσεις ψυχοραγούντος θηρίου», να λειτουργούν χωρίς να σκέφτονται το αύριο και να σου δημιουργούν επιπλέον πονοκεφάλους…
12. Το ίντερνετ και οι τεχνολογίες: Σύμμαχος ή εχθρός;
Αν δεν το έχεις ήδη καταλάβει, όλο το επιχειρείν πιέζεται αφόρητα να περάσει και στην ψηφιακή του μορφή. Το eshop, η ηλεκτρονική προβολή κλπ αποτελούν συχνά μία πρόκληση που αν δεν τη δαμάσεις, θα σε αφήσει εκτός αγοράς. Παλαιότερα λέγαμε ότι «κάποιοι μικρότεροι επαγγελματίες δουλεύουν με άλλο κοινό σε σχέση με τις μεγάλες επιχειρήσεις και τα πολυκαταστήματα», όμως όπως βλέπεις από το 2020 και μετά οι γραμμές αυτές αρχίζουν να γίνονται δυσδιάκριτες, ή και να έχουν καταργηθεί.
«Και τι θα κάνω; Θα τα βάψω μαύρα;»
Όχι, το αντίθετο. Δες και έξι προτάσεις / «ροπαλιές»
– «Ρε Ηλία, έλεος πια… χρονιάρες μέρες, ανοίγω να σε διαβάσω και μου μαυρίζεις την καρδιά»… σαν να τον ακούω τον φίλο μου που θα με πάρει για να με επιπλήξει για όλα τα παραπάνω.
Νομίζω όμως ότι είναι σωστό να μιλάει και κάποιος για αυτούς που πραγματικά δημιουργούν πλούτο σε αυτή τη χώρα, τον πλούτο από τον οποίο ζει η πλειοψηφία. Επίσης, αν δεν καταγράψουμε το που βρισκόμαστε, αν δεν εντοπίσουμε «τις προκλήσεις» που έχουμε μπροστά μας, τότε δεν θα μπορέσουμε να καταλάβουμε και τι απαιτείται να κάνουμε για να σταθούμε όρθιοι.
Λαμβάνοντας πάντα υπόψη ότι κάθε περίπτωση έχει τα μοναδικά της χαρακτηριστικά και κάθε κλάδος είναι διαφορετικός από έναν άλλον, θα σου πρότεινα να σκεφτείς τις παρακάτω λύσεις, ως απάντηση στις προκλήσεις της νέας χρονιάς, ως τις δικές σου «ροπαλιές» απέναντι στους άθλους που καλείσαι να κάνεις φέτος:
Α. Μία αναλυτική συζήτηση με τον λογιστή σου
Σου έχω ξαναγράψει και πριν λίγους μήνες ότι αν δεν δώσεις βαρύτητα στον λογιστή και τον δικηγόρο σου, είσαι «άθαφτος νεκρός» (που λένε και οι Ρουμάνοι) και ας παριστάνεις τον πολύξερο και τον μάγκα σήμερα.
Ξεκίνα τη χρονιά ζητώντας μία συνάντηση με τον λογιστή σου, δείξε του με ειλικρίνεια τα προβλήματα της δουλειάς σου, συζητήστε για το πώς θα μπορούσες να αλλάξεις κάποια πράγματα και να βελτιώσεις την κατάσταση. Πίστεψέ με, αν μιλήσεις με 10 λογιστές θα σου πουν και οι… 11 ότι «οι περισσότεροι πελάτες μου μπορούν να κάνουν κινήσεις για να μειώσουν τη φορολογία τους, αλλά δεν με ακούν. Μου πετάνε απλώς τα χαρτιά τους την τελευταία στιγμή και μου ζητάνε να κάνω θαύματα, όταν πια αυτά δεν μπορούν να γίνουν».
Αν καταλάβεις ότι ο λογιστής σου δεν νοιάζεται ή δεν ξέρει, μάλλον δεν είναι αυτός που χρειάζεσαι. Αν δεν θέλεις να το καταλάβεις τώρα, θα το καταλάβεις στο μέλλον, στον επόμενο έλεγχο της Εφορίας.
Β. Καταγραφή εξόδων και στοκ και δυνατότητα «υγιών» περικοπών
Το 2021 μίλησα με μερικές εκατοντάδες ανθρώπους που έχουν δουλειές οι οποίες τους υποχρεώνουν να έχουν στοκ προϊόντων. Για κάθε έναν που μου έλεγε πως ξέρει ακριβώς το στοκ που έχει, το «γυρνάει» σε συγκεκριμένο χρόνο και ξέρει τι έσοδα του αποδίδει το στοκ αυτό, άκουσα άλλους 5 να μου λένε ότι το θέμα το ξέρουν στο περίπου, ή και καθόλου.
Ασχολείσου λίγο με την καταγραφή (όλων) των εξόδων σου και δες το στοκ που χρησιμοποιείς για να παράξεις έσοδα, μίλα για αυτά και με τον λογιστή σου. Πιστεύω ότι σε πολλές περιπτώσεις μπορείς να βελτιώσεις τα δεδομένα και να ξεμπλοκάρεις λεφτά που σήμερα απλά δεν παράγουν έσοδα. Δεν σου λέω όμως να μειώσεις τα έξοδά σου για να κρατήσεις τα λεφτά, αλλά…
Γ. Έναρξη / αύξηση της διαφημιστικής σου προβολής, με σχέδιο και στόχους
… για να τα επενδύσεις στη σωστή διαφημιστική σου προβολή.
Άσε το υφάκι του «δεν προλαβαίνω» και του «εγώ δεν ξέρω από αυτά», γιατί αν συνεχίσεις έτσι πιθανότατα να καταλήξεις στο μέλλον με το υφάκι του «στερνή μου γνώση να σε είχα πρώτα».
- Βρες έναν σοβαρό άνθρωπο για να οργανώσετε τη διαφημιστική σου προβολή.
- Χρησιμοποίησε τα λεφτά που θα γλυτώσεις από την καλύτερη διαχείριση του στοκ και τις ενδεχόμενες περικοπές περιττών εξόδων (που κανείς ποτέ δεν έχει αν τον ρωτήσεις και όλοι ανακαλύπτουν μετά).
- Βγες στοχευμένα, ακόμη και με μικρό προϋπολογισμό
- Προσπάθησε να καταλάβεις το θέμα και να αρχίσεις να φέρνεις πελάτες και από αυτό το κανάλι πωλήσεων.
- (Αν τα έχεις ήδη κάνει αυτά, επένδυσε τα χρήματα στην επέκταση της προβολής σου, κυρίως μέσω internet. Κτίσε brand, θέση στην αγορά, ετοιμάσου για να εκμεταλλευτείς τις ενδεχόμενες απώλειες και στραβοπατήματα των άλλων).
Δ. Διακοπή μίας μη κερδοφόρας δραστηριότητας και αντικατάστασή της από μία νέα
Έχεις μελετήσει αν όλα όσα κάνεις αποφέρουν χρήματα ή αν κάποια από αυτά θα έπρεπε να αντικατασταθούν με άλλα; Μπορεί να είναι κάποιο προϊόν που εμπορεύεσαι / παράγεις, ή κάτι άλλο. Όμως θα σου πρότεινα να μελετήσεις το θέμα αυτό, να δεις τι αντιπαραγωγικό μπορείς να περιορίσεις και να σκεφτείς με τι πιο παραγωγικό / πιο εμπορεύσιμο μπορείς να το αντικαταστήσεις.
«Να μελετήσεις» = να αφιερώσεις τουλάχιστον 4 – 5 ώρες στο θέμα, όχι 10 – 20 λεπτά ανάμεσα σε τηλέφωνα κλπ.
Ε. Μικρές και μεγάλες καινοτομίες / διαφοροποιήσεις
8 – 9 στα 10 εστιατόρια, καφέ και μπαρ στην Ελλάδα προσφέρουν περίπου το ίδιο μενού (σε ποσοστό 80 – 90%) και το ίδιο service, από μέτριο ως ανεκτό. Όταν ρωτάς τον ιδιοκτήτη τους τι έχει αλλάξει και πώς το έχει επικοινωνήσει στους πελάτες του / τι σχέση έχει δοκιμάσει να κτίσει μαζί τους, σου λέει πως ξέρει αυτός, τα έχει κάνει όλα και δεν πετυχαίνουν.
«Δηλαδή έκανες πχ εβδομάδα με Ελληνικά τυριά, τη διαφήμισες στο Facebook στο κοινό στόχο της περιοχής σου + έστειλες ενημερωτικό υλικό στους πελάτες που σου έδωσαν το δικαίωμα να τους ενημερώνεις και δεν είχε απήχηση;» ρωτάω και εκεί η συζήτηση πάει στον Ολυμπιακό, τον Παναθηναϊκό, τη φετινή τους χρονιά στην Ευρωλίγκα και τις πιθανότητές τους να φτάσουν final four…
ΣΤ. Ρώτα το παιδί σου για τα κρυπτονομίσματα (σοβαρά το λέω)
Αν σου περισσεύουν 2.000 Ευρώ και έχεις παιδί άνω των 14 ετών / φίλο – γνωστό που ασχολείται με κρυπτονομίσματα, ζήτα του να σου τα «επενδύσει», να αγοράσει κάποια τέτοια ψηφιακά νομίσματα.
Όχι, δεν αλλάζω θέμα. Για λύσεις μιλάω…
Συνεχίζω να θεωρώ τα κρυπτονομίσματα «αέρα κοπανιστό» στο 99,99% των περιπτώσεων (προσοχή, τα κρυπτονομίσματα, όχι την τεχνολογία blockchain ή άλλες τεχνολογίες πίσω από αυτά), όμως οφείλω / οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι προς το παρόν αυτή η τρελή σπέκουλα των κρυπτονομισμάτων αποδίδει κέρδη.
Για αυτό και αν σου περισσεύουν 2.000 Ευρώ (όχι παραπάνω), ζήτα να επενδύσεις σε κρυπτονομίσματα που δεν έχουν κάνει ακόμη ράλι και βάλε πχ από 200 Ευρώ στο καθένα. Αν χάσεις τα χρήματα, δεν έγινε και τίποτε. Σου μίλησα για λεφτά που δεν χρειάζεσαι. Αν όμως κάποιο ή κάποια από αυτά «τρέξει» μέσα στη χρονιά (μη ρωτάς τους λόγους, συνήθως είναι ακατανόητοι και αυτοί που νιώθουν ειδικοί κρίνουν εκ των υστέρων πάντα), τότε βάλε ένα όριο κέρδους, πούλα και χρησιμοποίησε τα χρήματα αυτά για να στηρίξεις τη δουλειά σου. Στην πόλη μου την Κατερίνη θα το λέγαμε και ένα «παράδοξο hedging». Πχ βγες με κέρδος 10.000 ή 20.000 και χρησιμοποίησε τα χρήματα για να κλείσεις τρύπες, να λύσεις προβλήματα, να πληρώσεις μετρητοίς και να πάρεις έκπτωση κλπ.
«Μα αν είναι να βγάλω τόσα λεφτά, γιατί να μη ρισκάρω περισσότερα;» θα ρωτήσεις. Γιατί επειδή μιλάμε για αέρα κοπανιστό, αν γίνει μία διεθνής οικονομική αναταραχή, αυτές οι επενδύσεις εύκολα μπορεί να δουν την αξία τους να καταρρέει, ως και σε κάποιες περιπτώσεις να μηδενιστεί. Εσύ όμως θα πρέπει να υπάρχεις και αύριο, έχεις ευθύνες, υποχρεώσεις, όνειρα, κόπους και θυσίες.
Λύσεις και σκέψεις υπάρχουν και άλλες, όπως και αρκετές στρατηγικές για να παλέψεις και να πετύχεις ό,τι κατάφερε και ο Ηρακλής στην αρχαία Ελλάδα. Σημασία έχει να δεις τι ακριβώς σου ταιριάζει, να καταλάβεις που είσαι και να αποφασίσεις που θέλεις να φτάσεις και το κυριότερο όλων να αφιερώσεις χρόνο για να σκεφτείς, να μελετήσεις και να μιλήσεις με ανθρώπους που ξέρουν και μπορούν να σε βοηθήσουν.
Καλή Χρονιά! Με υγεία, ευτυχία, τύχη και καθαρό μυαλό!
Εσύ τι γνώμη έχεις;
Διατυπώστε την άποψη σας