Κ: «Καλημέρα, Ηλία. Τι μου κάνεις;»
Η: «Τι νούμερο είναι πάλι αυτό;»
Κ: «Ξέρεις τώρα… όλα καλά μωρέ, υγεία έχουμε και τα άλλα τα λύνουμε, μια χαρά είμαι»
(Δεν τον είχα ρωτήσει τι κάνει, αλλά δεν είχα την εντύπωση πως άκουγε και τι του έλεγα…»
Η: «Ωραία. Τι με ήθελες;»
Κ: «Ρε Λιάκο, το είδες πάλι το Χρηματιστήριο; Μην το υποτιμάς, φίλε. Κοιμίζει… κοιμίζει και ξυπνάς και θα έχουν ανέβει όλα 50 – 100% πάνω…»
Η: «Λογικό αυτό που μου λες, αλλά δεν έχω τον χρόνο για να ασχοληθώ και να είμαι ολη μέρα ενημερωμένος. Αυτά τα έκανα πιο παλιά, τώρα έχω σύνθετες δουλειές…»
Κ: «Σου έχω τη λύση, φίλε! Στείλε μου 50.000 – 100.000 Ευρώ στο fund να τα παίξω για σένα και λογικά θα σου κερδίζω 5.000 – 10.000 Ευρώ τον μήνα!»
Η: «Εγώ δεν μπορώ να σε βρω στα τηλέφωνα και μου λες να σου στείλω λεφτά χωρίς χαρτιά;» του απάντησα γελώντας…
Κ: «Το κάνουμε και αλλιώς, δεν έχω πρόβλημα. Βάλτα σε έναν λογαριασμό χρηματιστηριακής και άσε με εμένα απλά να σου αγοράζω και να σου πουλάω. Μέχρι το 5% τον μήνα θα είναι δικά σου, από εκεί και πάνω μισά μισά» μου είπε και συνέχισε… «πέντε κοινούς φίλους έχουμε που κάνω για αυτούς την ίδια δουλειά και μπορούν να σε διαβεβαιώσουν ότι όλα πάνε τέλεια».
Τρεις ήταν οι κοινοί μας γνωστοί και όντως ήταν όλοι τους ευχαριστημένοι… Το Ελληνικό Χρηματιστήριο ήταν κάτω από τις 500 μονάδες και λογικά είχε λόγους να αρχίσει έστω να αντιδρά προς τα πάνω κάποιες φορές… Εμείς με τον Γρηγόρη δεν είχαμε χρόνο ούτε να ανασάνουμε από τη δουλειά…
Να του έδινα πρόσβαση και να δοκίμαζα;
…
Ελλάδα, Χειμώνας του 2010. 7 – 8 μήνες μετά την υπογραφή του πρώτου μνημονίου
Η Ελλάδα είχε μόλις υπογράψει το πρώτο της μνημόνιο με τους δανειστές, αλλά όπως έλεγαν οι γνωστοί και φίλοι «ο κόσμος έχει ήδη κουραστεί από τα μέτρα». Τα ξενοδοχεία χειμερινού τουρισμού ήταν ασφυκτικά γεμάτα, όλοι θεωρούσαν πως δεν υπήρχαν πολλά προβλήματα μπροστά τους (οι ίδιοι σήμερα λένε ότι ήξεραν ότι θα πάθουν κακό, αλλά έτσι είναι οι άνθρωποι, ξεχνάνε εύκολα και ακόμη ευκολότερα τροποποιούν τις αναμνήσεις τους για να δικαιολογούν τα λάθη τους).
Την ίδια στιγμή η οικονομική κρίση στη Ρουμανία συμπλήρωνε δύο χρόνια από τον Σεπτέμβριο του 2008. Οι Ρουμάνοι είχαν ήδη οικοδομήσει μία ανοιχτή αγορά και όχι κλειστή όπως η Ελληνική, είχαν υπογράψει δάνειο και μνημόνιο έχοντας υποπολλαπλάσια προβλήματα από τα δικά μας και είχαν επιλέξει να κόψουν μισθούς και συντάξεις μία φορά + να μην αυξήσουν καθόλου τη φορολογία των επιχειρήσεων. Η αγορά ακινήτων είχε πέσει πολύ από τα υψηλά του 2007 – 2008 και υπήρχαν δεκάδες ευκαιρίες επένδυσης.
Θεσσαλονίκη, Ξενοδοχείο Hyatt. Η γνωριμία
Όταν στους συνομιλητές μου στην Ελλάδα πρότεινα να πουλήσουν τα μη τουριστικά ακίνητά τους γιατί πλησίαζε μεγάλη πτώση των τιμών, κυριολεκτικά με χλεύαζαν, εξηγώντας μου γιατί η Ελλάδα δεν θα δει τις τιμές των ακινήτων να πέσουν, γιατί ο Έλληνας είναι διαφορετικός κλπ.
Παρόλα αυτά το ενδιαφέρον για επενδύσεις στα ακίνητα της Ρουμανίας ήταν σημαντικό, με πάρα πολλούς επενδυτές να αναζητούν καλές τοποθετήσεις. Έτσι ένα χειμωνιάτικο απόγευμα λίγο πριν το τελείωμα της χρονιάς ήμουν στη Θεσσαλονίκη στο ξενοδοχείο Hyatt και είχα αλλεπάλληλες συναντήσεις με ενδιαφερόμενους.
Εκεί γνώρισα και έναν πολύ ιδιαίτερο άνθρωπο, ας τον ονομάσουμε Κ. Ο Κ ήρθε στο ραντεβού μαζί με έναν υποψήφιο επενδυτή και συστήθηκε ως οικονομικός του σύμβουλος. Ουσιαστικά στη μία ώρα της συνάντησής μας αυτός ήταν που μονοπώλησε την κουβέντα0. Μετά από ένα σημείο, το ενδιαφέρον του επικεντρώθηκε στο Χρηματιστήριο της Ρουμανίας και άρχισε να με ρωτάει και για αυτό, όμως απογοητεύθηκε όταν του εξήγησα πως δεν ήμουν ειδικός επί του θέματος (και συνεχίζω να μην είμαι).
Μετά από μερικές εβδομάδες, στις αρχές του 2011, «επέτρεψε» στον πελάτη του να επενδύσει στη Ρουμανία περίπου 250.000 Ευρώ σε ακίνητο που του υπέδειξα και πρότεινα να αγοράσει (το οποίο το 2017 πούλησε στις 700.000 Ευρώ). Ο Κ ασχολήθηκε προσωπικά με όλο το θέμα, έλεγξε τα πάντα, ήρθε και αυτός στη Ρουμανία για να δει από κοντά κάθε βήμα, κάθε προτεινόμενο ακίνητο κλπ και όταν πήγαμε για φαγητό μετά την ολοκλήρωση της συναλλαγής μου ζήτησε να έχουμε ευρύτερη συνεργασία, να μου συστήσει και άλλους πελάτες.
Του απάντησα θετικά, (ή οπως θα έλεγε και ένας άλλος φίλος μου από τη Θεσσαλονίκη… «και why not, ρε φιλαράκι, και why not δηλαδή;»)
Ο γκουρού των χρηματιστηριακών επενδύσεων
Ο καιρός πέρασε και συνέχισα να έρχομαι σε επαφή με τον Κ. Στις συζητήσεις μας επέμενε ότι αυτός ήταν ένας γκουρού των επενδύσεων στο Χρηματιστήριο και ήξερε να βγάζει κέρδη ακόμη και σε περιβάλλον ραγδαίας πτώσης των τιμών. «Έπαιζε» τόσο στην Αθήνα, όσο και στο Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη, «δικά του λεφτά, αλλά και πελατών του».
Μου περιέγραφε μεγάλες αποδόσεις και πολλούς ευχαριστημένους πελάτες. Στη διάρκεια του χρόνου βρήκαμε και τρεις κοινούς γνωστούς, μιας και λόγω της δουλειάς στη Ρουμανία είχα αρχίσει να γνωρίζω πολύ κόσμο που είχε κεφάλαια διαθέσιμα για επενδύσεις. Δεν άργησε η ώρα που μου πρότεινε να του συστήσω επενδυτές από τη Ρουμανία για να συνεργαστούν μαζί του και εγώ του έδωσα το τηλέφωνο από έναν Έλληνα που γνώριζα στο Βουκουρέστι να ασχολείται επαγγελματικά με τις μετοχές εκεί.
Σε δύο συναντήσεις μας με επενδυτές που μου σύστησε, άκουσα τους ανθρώπους να τον αποκαλούν «γκουρού των χρηματιστηριακών επενδύσεων» και διαπίστωσα πως όταν άκουγε τις λέξεις αυτές, το πρόσωπό του έλαμπε από χαρά.
Η δημιουργία του fund
Στο τέλος του 2011 είχα προσπαθήσει να συστήσω ένα fund ακινήτων. Απέτυχα, μιας και οι συνθήκες παρέμεναν δύσκολες για τους μεγάλους επενδυτές που είχα στοχεύσει. Η επενδυτική μου στρατηγική και οι προβλέψεις μου δικαιώθηκαν τα επόμενα χρόνια, όπως μου αναγνωρίστηκε, όμως το αποτέλεσμα ήταν αρνητικό (και έμαθα πολλά από τα λάθη μου). Τυχαία ή όχι, λίγες εβδομάδες μετά τη συζήτησή μου με τον Κ για το fund που δεν κατάφερα να στήσω στη Ρουμανία, εμφανίστηκε και ο ίδιος το 2012 να ετοιμάζει το δικό του «fund» με στόχο τις επενδύσεις σε Ελληνικές μετοχές.
Εγώ είχα ετοιμάσει ένα σχήμα που θα προσωμοίαζε στα διεθνή επενδυτικά funds, με τα αντίστοιχα κόστη, τα σωστά jurisdictions, διοικητικό και εποπτικό συμβούλιο, ομάδα διοίκησης, ασφαλιστικές δικλείδες κλπ. Ο Κ ήταν πιο ευέλικτος: Από αυτά που έλεγε, απλώς μάζευε ποσά, ειδικά από ανθρώπους που τα είχαν μαύρα και δεν ήθελαν να τα εμφανίσουν στις αρχές. Με τις διπλές εκλογές του 2012, το ενδιαφέρον πολλών να στείλουν χρήματα στο εξωτερικό ή να τα βγάλουν από το τραπεζικό σύστημα αυξήθηκε ακόμη περισσότερο και για κάποιον περίεργο, διαστρικό, ακατανόητο για μένα λόγο ο Κ καμάρωνε ότι είχε υπερτριπλασιάσει τα ποσά που συγκέντρωνε!
Έλεγε πως τα επένδυε όλα στο Χρηματιστήριο της Αθήνας και αυτό της Νέας Υόρκης (το οποίο είχε ήδη αρχίσει να αποδίδει μεγάλες υπεραξίες). Είχα ακούσει πως όντως είχε δώσει για 2 – 3 μήνες στους γνωστούς μου 5 – 10% τον μήνα επί των ποσών που είχαν επενδύσει και ταυτόχρονα επέμενε πως τον παρακαλούσαν πολλοί ακόμη. «Το fund πάρει τραίνο, Λιάκο! Τραίνο, σου λέω!»
Ο φαντομάς…
Έχοντας μία ηλικία, ομολογώ πως μικρός ήμουν φανατικότατος αναγνώστης των Μικυ Μάους και είχα μία μεγάλη συμπάθεια στον Φάντομ Ντακ, τον μασκοφόρο ήρωα που εμφανίζονταν από το πουθενά και προστάτευε τη Λιμνούπολη από τους κακούς.
Που να φανταζόμουν πως περίπου 30 χρόνια μετά θα γνώριζα τη… Βορειοελλαδίτικη μετενσάρκωσή του…
Όσο περισσότερο συναναστρεφόμουν με τον Κ, τόσο διαπίστωνα πως είχε μερικά χαρακτηριστικά που με έκαναν να τον ονομάσω «φαντομά»:
- Δεν απαντούσε στα τηλέφωνα
- Αυτός σου τηλεφωνούσε, από διαφορετικό νούμερο κάθε μήνα
- Δεν είχε τίποτε στο όνομά του, όπως έλεγε με καμάρι
- Δεν μπορούσες να πας στο γραφείο του
- Έδινε κάρτα χωρίς στοιχεία
- «Το email του ήταν της κόρης του, όχι δικό του»
Παρόλα αυτά, εμφανίζονταν από το πουθενά και… έσωζε τους πελάτες του, δίνοντάς τους συμβουλές και λύσεις σε κάθε οικονομικό και επιχειρηματικό τους πρόβλημα!
Κάλεσα τον Έλληνα στο Βουκουρέστι που του είχα συστήσει παλαιότερα τον Κ και του είπα να είναι προσεκτικός μαζί του, όμως μου απάντησε πως δεν είχαν κάνει κάποια δουλειά, μιας και ο Κ «έλεγε στο τηλέφωνο πολύ μεγάλα λόγια που ήταν αδύνατο να πιστέψω».
Η πρόταση επένδυσης
Το 2012 η ψυχολογία της αγοράς είχε αλλάξει αισθητά και η αδιαφορία που είχε η πλειοψηφία το 2010 είχε αντικατασταθεί από πανικό και τρόμο. Εμείς στη Ρουμανία πηγαίναμε καλά, τον Μάρτιο εκείνης της χρονιάς είχα και μία μεγάλη διεθνή προσωπική διάκριση για τις γνώσεις μου στον κλάδο των ακινήτων.
Λίγο μετά το καλοκαίρι, εμφανίστηκε στο τηλέφωνο ο Κ, που είχα να τον ακούσω τουλάχιστον 3 μήνες…
Κ: «Καλημέρα, Ηλία. Τι μου κάνεις;»
Η: «Τι νούμερο είναι πάλι αυτό;»
Κ: «Ξέρεις τώρα… όλα καλά μωρέ, υγεία έχουμε και τα άλλα τα λύνουμε, μια χαρά είμαι»
(Δεν τον είχα ρωτήσει τι κάνει, αλλά δεν είχα την εντύπωση πως άκουγε και τι του έλεγα…»
Η: «Ωραία. Τι με ήθελες;»
Κ: «Ρε Λιάκο, το είδες πάλι το Χρηματιστήριο; Μην το υποτιμάς, φίλε. Κοιμίζει… κοιμίζει και ξυπνάς και θα έχουν ανέβει όλα 50 – 100% πάνω…»
Η: «Λογικό αυτό που μου λες, αλλά δεν έχω τον χρόνο για να ασχοληθώ και να είμαι ολη μέρα ενημερωμένος. Αυτά τα έκανα πιο παλιά, τώρα έχω σύνθετες δουλειές…»
Κ: «Σου έχω τη λύση, φίλε! Στείλε μου 50.000 – 100.000 Ευρώ στο fund να τα παίξω για σένα και λογικά θα σου κερδίζω 5.000 – 10.000 Ευρώ τον μήνα!»
Η: «Εγώ δεν μπορώ να σε βρω στα τηλέφωνα και μου λες να σου στείλω λεφτά χωρίς χαρτιά;» του απάντησα γελώντας…
Κ: «Το κάνουμε και αλλιώς, δεν έχω πρόβλημα. Βάλτα σε έναν λογαριασμό χρηματιστηριακής και άσε με εμένα απλά να σου αγοράζω και να σου πουλάω. Μέχρι το 5% τον μήνα θα είναι δικά σου, από εκεί και πάνω μισά μισά» μου είπε και συνέχισε… «πέντε κοινούς φίλους έχουμε που κάνω για αυτούς την ίδια δουλειά και μπορούν να σε διαβεβαιώσουν ότι όλα πάνε τέλεια».
Τρεις ήταν οι κοινοί μας γνωστοί και όντως ήταν όλοι τους ευχαριστημένοι… Το Ελληνικό Χρηματιστήριο ήταν κάτω από τις 500 μονάδες και λογικά είχε λόγους να αρχίσει έστω να αντιδρά προς τα πάνω κάποιες φορές… Εμείς με τον Γρηγόρη δεν είχαμε χρόνο ούτε να ανασάνουμε από τη δουλειά…
Να του έδινα πρόσβαση και να δοκίμαζα;
Το τέλος μίας συνεργασίας και η «γαλλική μου προσέγγιση»
Το σκέφτηκα πολύ το θέμα… το συζήτησα και με τον Γρηγόρη. Ναι, είχαμε κερδίσει κάποια χρήματα συνεργαζόμενοι με τον Κ, όμως τα είχαμε βγάλει προσφέροντας τις υπηρεσίες μας, δουλεύοντας για αυτά και είχε ειπράξει και ο ίδιος αμοιβή από κάθε επένδυση που είχε ολοκληρωθεί.
Να του δίναμε τα κερδισμένα;
Εμπιστοσύνη δεν του είχα, όπως δεν θα μπορούσα να έχω σε κάποιον που μου έστελνε email με όνομα γυναίκας και με καλούσε κάθε φορά από άλλο νούμερο. Ναι, είχε ανθρώπους που τον εμπιστεύονταν με κλειστά μάτια, αλλά έχοντας μιλήσει με μερικές χιλιάδες υποψήφιους επενδυτές στη ζωή μου, ξέρω ότι η επιλογή κάποιων σε ένα πρόσωπο δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη πως είναι και σωστή.
Ο Γρηγόρης που δεν ήξερε προσωπικά τον Κ μου μίλησε όντας «έξω από το πρόβλημα»:
Γ: «Καταλαβαίνω ότι δεν θέλεις να τον κακοκαρδίσεις, όμως αν σου πω ότι έχω έναν φίλο και βγάζει στο σημερινό Χρηματιστήριο 5 – 10% τον μήνα, δεν θα μου πεις πως έχω φίλο ψεύτη ή χρήστη παραισθησιογόνων ουσιών;»
Η: «Λέει πως χετζάρει με την Αμερική και η αλήθεια είναι πως 2 – 3 μετοχές που μου ανέφερε πρόσεξα πως όντως ανέβηκαν…»
Γ: «Ρε Ηλία, επαναλαμβάνω: Αν σου πω ότι κάποιος δίνει 5 – 10% τον μήνα, τι θα μου απαντήσεις;»
Η: «Ελληνικά ή Γαλλικά;»
Γ: «Γαλλικά, όπως σου αρέσει»
Η: «Ότι είναι «apateO», λαμόγιο γκράντε» του είπα τονίζοντας το «ο» και χρησιμοποιώντας γαλλική προφορά.
Γ: «Άρα έχουμε κάτι να συζητήσουμε;»
Η: «Απλά ότι θα χάσουμε τους πελάτες του».
Γ: «Τον λες «apateO», τον λες Φάντομ Ντακ… από το να χάσουμε τα λεφτά μας, καλύτερα να χάσουμε τους πελάτες του, άλλωστε και να τους κρατήσουμε, άκρη δεν θα βγει».
Όταν ανακοίνωσα στον Κ ότι δεν σκοπεύω να του δώσω χρήματα πάγωσε. Νόμισα ότι έκλεισε το τηλέφωνο, όμως δεν το είχε κλείσει. Του πήρε ένα λεπτό για να συνειδητοποιήσει ότι του είχα αρνηθεί (και του είχα πει την αλήθεια, δεν κρύφτηκα πίσω από δικαιολογίες).
Κ: «Σε θεωρούσα φίλο μου…» ψέλλισε και ένιωσα τον κόσμο να φεύγει κάτω από τα πόδια μου. Όμως στις επενδύσεις δεν αποφασίζεις με την καρδιά…
Η: «Συνεργαζόμαστε άψογα, όμως ζητώ συγνώμη, δεν θέλουμε με τον αδερφό μου να επενδύσουμε στο Χρηματιστήριο αυτή την περίοδο».
«Ψάξε, ψάξε, δεν θα τον βρεις…»
Ο Κ σταμάτησε να μου μιλάει και φυσικά να με συστήνει σε επενδυτές, ενώ φρόντισε να ακυρωθεί και κάθε επένδυση από επενδυτές του που εκκρεμούσε και δεν είχε ολοκληρωθεί ακόμη. Ευτυχώς είχαμε ήδη από τότε μεγάλη διασπορά πελατών, για να μην κρεμόμαστε σε έναν ή δύο συνεργάτες. Κάθε σύσταση ήταν καλοδεχούμενη όμως ήταν «το επιπλέον σε αυτό που ήδη είχαμε κτίσει».
Πέρασαν μερικά χρόνια μέχρι να ξανακούσω νέα για τον Κ, ώσπου ένα πρωί πριν τις 08.00 είδα να με καλεί ένας γνωστός από τη Θεσσαλονίκη…
– «Ηλία, καλημέρα. Δεν κοιμήθηκα όλο το βράδυ… μήπως ξέρεις που έχει εξαφανιστεί ο Κ;»
Η: «Ιδέα δεν έχω… χρόνια δεν έχουμε μιλήσει, στο είχα πει νομίζω τότε»
– «Μου το είπες αλλά τώρα υπάρχει πρόβλημα πλέον… έχει προς επένδυση ένα μεγάλο ποσό από μένα και δεν μου απαντάει στα τηλέφωνα και email, ενώ και η σελίδα του στο fund έχει κατέβει…
Άρχισα να ψάχνω μαζί του για να βρω μία άκρη. Κάλεσα γνωστούς και αγνώστους, φίλους και μη… ο Κ ήταν άφαντος… μετά από περίπου 2 μέρες κατάφερα να εντοπίσω την καταγωγή του από μία επαρχιακή πόλη, τηλεφώνησα εκεί σε διάφορους ανθρώπους και κατέληξα με ένα νούμερο τηλεφώνου ενός φίλου του, που μου είπε ότι ο Κ είχε πεθάνει και πως δεν ήξερε τίποτε για όλα όσα του έλεγα…
Ο φίλος μου πανικοβλήθηκε και θυμήθηκε ότι του είχα πει στο παρελθόν να είναι προσεκτικός και να μην κάνει κάτι χωρίς χαρτιά και διασφαλίσεις… Το τηλέφωνο του φίλου του Κ δεν απάντησε ποτέ ξανά, η κάρτα sim γρήγορα έγινε «απενεργοποιημένη»… ο γνωστός μου και άλλοι μαζί του με ενημέρωσαν πως έχασαν την πρόσβαση στα κεφάλαιά τους, ενώ δεν έμαθα ποτέ αν τελικά ο Κ ζούσε ή όντως πέθανε…
Πώς να βρεις έναν άνθρωπο με κινητό που αλλάζει συνέχεια, email που δεν είναι στο όνομά του κλπ; Όπως λέει και το παιδικό τραγούδι «πούντο, πούντο το δαχτυλίδι, ψάξε, ψάξε δεν θα το βρεις…»
Οι «γκουρού» των social media και του whatsapp
Εν έτει 2022 ακούω για αρκετές περιπτώσεις ανθρώπων που εμπιστεύονται χρήματα σε «γκουρού» που έχουν γνωρίσει στα social media και στην καλύτερη περίπτωση συνομιλούν μέσω whatsapp. Δεν αναφέρομαι εδώ σε αυτούς που απλώς δίνουν συμβουλές, αλλά σε αυτούς που παίρνουν κεφάλαια και τα επενδύουν για λογαριασμό επενδυτών. Δεν λέω πως και αυτοί υπόσχονται 5 – 10% τον μήνα, αλλά ακούω πολλά…
Αν έχεις κάνει κάτι τέτοιο και εσύ, θα σου πρότεινα να μιλήσεις με έναν καλό δικηγόρο για να δεις πώς μπορείς να πάρεις πίσω τα χρήματά σου με ανώδυνο τρόπο, πριν συμβεί κάτι διεθνώς και οι αγορές «στραβώσουν πολύ», μετατρέποντας πολλούς από αυτούς τους «γκουρού» σε… φαντομάδες, όπως ο Κ.
Μη μπλέκεις σε επενδύσεις, αν δεν φροντίσεις πρώτα να λάβεις ένα ελάχιστο επίπεδο εξασφάλισης, έγγραφα, αξιόπιστους συνομιλητές, ανθρώπους που είναι «εντοπίσιμοι ως υπαρκτοί». Καλύτερα μία χαμένη ευκαιρία, παρά να χαθούν οι οικονομίες σου.
Εσύ τι γνώμη έχεις;
Διατυπώστε την άποψη σας