2011
H: «Μα αν δεν εμπλέξουμε τους Έλληνες που ξέρουν πρόσωπα και πράγματα, που μπορούν να φέρουν τους μεγάλους παίκτες, θα φέρουμε από την Ελλάδα υποψήφιους εξαγωγείς και θα τους βάλουμε να μιλάνε με άσχετους ή αδύναμους οικονομικά. Θα κάνουμε μία τρύπα στο νερό!»
– «Εμάς μας ενδιαφέρει να συμπληρωθεί ο αριθμός των συναντήσεων».
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε, ο αριθμός των επαφών συμπληρώθηκε, οι εξαγωγείς μας έφυγαν εμφανώς δυσαρεστημένοι, όμως τα δελτία τύπου ήταν πραγματικά εξαιρετικά! Όλα πήγαν τέλεια!
Ήταν η τελευταία φορά που ασχολήθηκα με την οργάνωση εκδήλωσης για την προώθηση των Ελληνικών εξαγωγών στη Ρουμανία…
Πίσω από τα μεγάλα κούφια λόγια…
Στην Ελλάδα που οι περισσότεροι άνθρωποι προτιμάμε τα «μπράβο» και τα «ζήτω» από την ουσία και τις πράξεις, από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου όλοι μιλάνε για την ανάγκη να στηριχθούν οι εξαγωγές μας. Φέτος ο σχετικός δείκτης δείχνει άνοδο και αυτό αποτελεί αφορμή πανηγυρισμού, όμως πίσω από τα μεγάλα κούφια λόγια η εικόνα είναι μάλλον διαφορετική:
- Δεν πρέπει να είναι περισσότερες από 300 οι Ελληνικές επιχειρήσεις που εξάγουν σοβαρές ποσότητες επώνυμων προϊόντων
- Σε δεκάδες κλάδους εξάγουμε πρώτες ύλες, ακατέργαστες, χωρίς προστιθέμενη αξία
- Οι ξένοι δεν γνωρίζουν την υψηλή προστιθέμενη αξία από άπειρα εξαιρετικά Ελληνικά προϊόντα
- Κοροϊδεύοντας ο ένας τον άλλον, συχνά αρκούμαστε στο να μένουμε ευχαριστημένοι από τις κολακείες αυτών που έρχονται στα μέρη μας και μας λένε καλά λόγια. Αλλά πχ στην πράξη σε καμία χώρα του κόσμου αν ρωτήσεις κάποιον «πες μου 3 χώρες με ποιοτικό μέλι» δεν θα σου αναφέρει την Ελλάδα ως μία από αυτές.
- Οι περισσότεροι Έλληνες επιχειρηματίες έχουν τόσα πολλά προβλήματα, που κοντεύουν να ξεχάσουν τι σημαίνει στην πραγματικότητα «εξάγω με στρατηγική»
Ναι, υπάρχουν πολλοί σοβαροί Έλληνες που τα καταφέρνουν με τις εξαγωγές, όμως η μεγάλη πλειοψηφία σήμερα δεν το καταλαβαίνει καλά το σπορ (εκτός και αν επιτυχία είναι το δελτίο τύπου σε επαρχιακή εφημερίδα για την εξαιρετική παρουσία της Χ εταιρείας σε μία έκθεση…) Πάμε να δούμε το γιατί;
Γιατί συμβαίνουν όλα αυτά;
Ο Έλληνας ζει εδώ και 5.000 χρόνια πουλώντας αγαθά σε κάθε σημείο του γνωστού κόσμου. Έτσι επιβίωσε ως σήμερα και όχι κλεινόμενος στο καβούκι του, όπως προσπαθούν να μας πείσουν τα τελευταία χρόνια κάποιοι που δεν ξέρουν. Ο Ελληνισμός είχε πάντοτε ένα αποτύπωμα που ήταν πολλαπλάσιο του εδαφικού χώρου της πατρίδας μας και το εμπόριο ήταν το κύριο γνώρισμα του λαού μας.
Με τον αδερφό μου έχουμε δημιουργήσει διάφορες δουλειές στη Ρουμανία και έχουμε ασχοληθεί με περισσότερες στο παρελθόν, έχοντας μιλήσει κυριολεκτικά με 2.000+ Έλληνες παραγωγούς σε κάθε κλάδο, επειδή ασχολούμαστε και με την ίδρυση εταιρειών στη Ρουμανία. Δύο από τις βασικές μας επιχειρήσεις σήμερα είναι η διανομή βιολογικών φρούτων και λαχανικών (αγορασμένων κυρίως από την Ελλάδα) και η διανομή ψαριών (σε συνεργασία με μεγάλο Έλληνα παραγωγό). Με παρουσία σε 8 αλυσίδες σούπερ μάρκετ στη Ρουμανία και πλέον αρκετά σεβαστό τζίρο, δεν είμαστε στο επίπεδο Ελλήνων της Ρουμανίας όπως ο Γιάννης Βάλβης, ο Νώντας Οχώνος ή ο Γιάννης Φερφέλης (με αλφαβητική σειρά), όμως έχουμε πλέον αρκετά μεγάλη εμπειρία για να μπορούμε να βγάλουμε δύο ξεκάθαρα συμπεράσματα:
Α. Μία χώρα δεν θεωρείται πετυχημένη στις εξαγωγές όταν έχει μόνο μεγάλες εταιρείες που πετυχαίνουν στον χώρο, αλλά όταν έχει και πολλές μικρές.
Β. Όλα όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα έχουν «χαλάσει το μυαλό» των περισσότερων Ελλήνων επιχειρηματιών. Δεν είναι εύκολο να σχεδιάσεις εξαγωγές όταν κάθε μέρα δίνεις μάχη με 100 εχθρούς, γνωστούς και αγνώστους. Εύκολα μπορεί να βρεθείς ακόμη και να χάνεις χρήματα…
Για να δούμε μερικά από τα θέματα που αντιμετωπίζει ο Έλληνας παραγωγός ή επιχειρηματίας…
1. Υψηλή φορολογία, άμεση, έμμεση και «κρυμμένη»
Σωστά, μειώθηκε λίγο η φορολογία από τα εξωφρενικά επίπεδα που έφτασε πριν το 2019, όμως και πάλι παραμένει πολύ υψηλή. Σε συνδυασμό με την προκαταβολή φόρου, το κλείσιμο πενταετίας και τις άλλες επιβαρύνσεις, η κατάσταση παραμένει δύσκολη για κάποιον που θέλει να δουλέψει νόμιμα. Ο άνθρωπος αυτός καλείται να επιχειρήσει σε ένα περιβάλλον άμεσης και έμμεσης υψηλής φορολογίας, ενώ η «κρυμμένη» φορολογία του εμφανίζεται εκεί που δεν το περιμένει, κυρίως στη συναναστροφή του με το δημόσιο και τα πάσης φύσεως μη υπολογισμένα κόστη που προκύπτουν, τις καθυστερήσεις κλπ.
2. Ακριβές πρώτες ύλες
Διαχρονικά παρατηρώ ότι η Ελλάδα έχει πολύ πιο ακριβό ηλεκτρικό ρεύμα, φυσικό αέριο και πετρέλαιο σε σχέση με τη Ρουμανία (όπου έχουμε τη βάση της δουλειάς μας), πανάκριβο κόστος κινητής τηλεφωνίας, πιο ακριβό ΦΠΑ κλπ. Οι ντόπιοι προμηθευτές του Έλληνα επιχειρηματία έχουν και αυτοί το ίδιο πρόβλημα = του πουλάνε πιο ακριβά.
3. Ποιος ασχολείται με την κατανόηση της λειτουργίας στην πράξη του αγροτικού κλάδου;
Ωραία τα λόγια «για την Ελληνική γη». Όμως για τους αγρότες που πουλάνε εισπράττοντας ΦΠΑ 13% ενώ αγοράζουν σειρά πρώτων υλών και άλλων προϊόντων αναγκαίων για τη δουλειά τους με ΦΠΑ 24% ούτε λόγος… Άρα πάντα θα έχουν πρόβλημα ρευστότητας αν κάνουν τα πάντα σωστά.
Την ίδια ώρα οι Ρουμάνοι από το 2015 έχουν «ευθυγραμμίσει» τον ΦΠΑ για τα κόστη της αγροτικής παραγωγής με τον ΦΠΑ πώλησης των προϊόντων και όλα είναι στο 9%. Αυτό το απλό και αυτονόητο στοιχείο δεν το έχουμε δει ούτε ως σκέψη στην Ελλάδα, μιας και δεν φαίνεται να ασχολείται κάποιος με την πραγματική κατανόηση της λειτουργίας στην πράξη του αγροτικού κλάδου.
4. Ακόμη πληρώνουμε τα capital controls…
Σε πολλούς τομείς της οικονομίας μας, όσο και να κλείνουμε τα μάτια στην πραγματικότητα, υπάρχουν κόστη που πληρώνονται τοις μετρητοίς, όπως οι εργάτες γης κλπ. Η τεράστια ζημιά που έγινε στην οικονομία μας με την εφαρμογή των capital controls που ταλαιπώρησαν την Ελλάδα για 4 χρόνια είχε ως αποτέλεσμα πάρα πολλοί σοβαροί και νοικοκύρηδες Έλληνες παραγωγοί να αναζητήσουν «αυτόν που μπορεί να πληρώσει μετρητά» για να επιβιώσουν. Οι συνέπειες ακόμη δεν έχουν μετρηθεί στο 100%, μιας και πολλοί άνθρωποι έχασαν αγορές και πελάτες, αναγκάστηκαν να δεσμευτούν και να δουλέψουν με ανορθόδοξο τρόπο κλπ.
5. «Η στήριξη των τραπεζών»
Με τις Ελληνικές τράπεζες χαμένες στον δικό τους λαβύρινθο προβλημάτων, ελάχιστοι μπόρεσαν και μπορούν να βρουν σοβαρή τραπεζική στήριξη. Αφού οι περισσότεροι πλέον «έσπασαν» και «κοκκίνησαν» (7 στους 10 χρωστάνε στο δημόσιο), τώρα διαβάζουν στα ΜΜΕ ότι «οι τράπεζες έχουν πλέον λεφτά, αλλά δεν βρίσκουν αρκετές επιχειρήσεις για να χρηματοδοτήσουν»! Επίσης υποθέτω ότι χαίρονται όταν ακούνε πως «η Χ τράπεζα έδωσε φέτος δάνεια Ψ δις Ευρώ και στήριξε την Ελληνική οικονομία» (χωρίς να μας λέει κάποιος πόσα από αυτά πήγαν πχ σε έργα φωτοβολταϊκών και αιολικών πάρκων, πόσα σε μεγάλους ομίλους, πόσα σε εταιρείες με τζίρο κάτω των 10 εκ. Ευρώ, κάτω του 1 εκ. Ευρώ κλπ).
Για άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία η κουβέντα μένει στις <500 εταιρείες που τα ξέρουν και μπορούν να τα αξιοποιήσουν.
6. Πολεοδομικές στρεβλώσεις και ελλείψεις στοιχειωδών υποδομών
Αν με το καλό φτάσει η ανάπτυξη, θα χρειαστεί καινούριος χώρος, επέκταση. Στη λατρεμένη μας χώρα αυτό είναι μία άλλη πονεμένη ιστορία, μιας και τα «καλά κομμάτια», καθαρά πολεοδομικά και με σοβαρές υποδομές ρεύματος, φυσικού αερίου και σύνδεσής τους σε βιολογικό καθαρισμό είναι λίγα και πανάκριβα. Ακόμη και σε αυτά, οι άδειες κατασκευής και λειτουργίας αργούν πολύ…
Ίσως η νέα νομολογία που επιτρέπει στους δήμους να αλλάζουν μόνοι τους τις χρήσεις γης σε ζώνες της περιοχής τους να δώσει λύση στο συγκεκριμένο θέμα.
7. Βιοαέριο και λύματα
Η Ελλάδα έχει τουρισμό, θέλει καθαρό περιβάλλον και έχει μεγαλεπίβολα σχέδια πράσινης ανάπτυξης. Κάποιος ξένος που θα τα άκουγε όλα αυτά θα έλεγε ότι οι κυβερνήσεις εδώ και 15 – 20 χρόνια θα έπρεπε να σπρώξουν (εγώ θα έλεγα και με κλωτσιές) κάθε επιχείρηση στην Ελλάδα να κάνει τη δικιά της μονάδα Βιοαερίου για τα λύματά της, ή να στηρίξει τις συνεργασίες επιχειρήσεων για τη δημιουργία μεγαλύτερων μονάδων. Έτσι και θα προστάτευε έμπρακτα το περιβάλλον και θα μείωνε ραγδαία το κόστος των επιχειρήσεων και θα τις ετοίμαζε για το μέλλον, βοηθώντας τες να γίνουν ανταγωνιστικές και να εξάγουν.
Αντίθετα, η Ελλάδα δίνει μεγάλη ταρίφα για τα έργα αυτά, όμως έχει κτίσει ένα τόσο λανθασμένο πλαίσιο, που αντί να έχουμε 200 – 500 μονάδες και να έχουμε μηδενίσει τη ρύπανση στη χώρα μας (με ταυτόχρονη μεγάλη έμμεση στήριξη των εξαγωγών, όπως έκαναν οι δυτικοευρωπαίοι), έχουμε λιγότερες από 40 και συνεχίζουμε να διαβάζουμε για δεκάδες κρυφές και φανερές εστίες μόλυνσης στη χώρα μας, σε μία χώρα που ζει από τον τουρισμό.
Ναι, στη δυτική Ευρώπη επιδοτούν έμμεσα την παραγωγή μέσω της υψηλής τιμής στο Βιοαέριο, για αυτό και συχνά ένα λίτρο γάλα είναι φθηνότερο να έρθει από τη Γερμανία, αντί να παραχθεί εδώ. Ο Γερμανός, εκτός από τις επιδοτήσεις, έχει δωρεάν ρεύμα και θέρμανση, μηδέν περιβαλλοντικά προβλήματα + μεγάλο εισόδημα από το έργο αυτό.
8. Άγνωστες λέξεις: «Κτίσιμο brand»
Όχι πως οι περισσότεροι παραγωγοί ασχολήθηκαν πραγματικά με το θέμα, όμως ούτε η Ελλάδα είχε ποτέ της ως σοβαρή κεντρική προτεραιότητα να τους βοηθήσει να κτίσουν brand. Brand δεν είναι να συναντιώμαστε στα συνέδρια και να λέμε ο ένας στον άλλον μπράβο και ευχολόγια. Brand είναι να εξηγήσουμε στους εξαγωγείς πώς μπορούν να μπουν στις νέες αγορές και να τους δώσουμε και κονδύλια για να το κάνουν (κονδύλια που σήμερα συνήθως χρησιμοποιούνται από πολλούς για να μειώσουν την ίδια συμμετοχή τους σε ένα έργο, «ψάχνοντας για τιμολόγια εξόδων» και όχι για να φτιάξουν την εικόνα τους σε επιλεγμένη χώρα / χώρες στόχους).
9. Το μαρτύριο με τις εφοδιαστικές αλυσίδες…
Οι Έλληνες εξαγωγείς (και εισαγωγείς στην προκειμένη περίπτωση) βασανίστηκαν επί δεκαετίες από τις κακές υπηρεσίες στα λιμάνια, τα κακά οδικά δίκτυα κλπ και συνεχίζουν να βασανιζονται από την έλλειψη σοβαρών σιδηδρομικών logistics. Πριν ακόμη αποφασίσω να φύγω από την Ελλάδα και να πάω στη Ρουμανία το 2004 συζητάγαμε για το Θριάσειο και το έργο logistics εκεί, καθώς και αντίστοιχο έργο στη Βόρεια Ελλάδα. Το Θριάσειο θα γίνει κάποια στιγμή τα επόμενα χρόνια, το «αδερφάκι» του στη Βόρεια Ελλάδα αγνοείται.
Εν τω μεταξύ η Ρουμανία έχει 5.500.000 τετραγωνικά Logistics (από 200.000 το 2004) και κάποια ΜΜΕ πανηγυρίζουν επειδή στην Ελλάδα των 800.000 θα κτιστούν άλλες 100.000 τετραγωνικά, μιλώντας για «απόδειξη ότι η Ελλάδα γίνεται διεθνής κόμβος»…
Η Ελλάδα είναι στην άκρη της Ευρώπης και οι παραγωγοί μας χρειάζονται σοβαρές λύσεις για να εξάγουν με λογικό κόστος. Προσοχή, τις χρειάζονται όχι οι κολοσσοί που εξάγουν μεγάλους όγκους, αλλά αυτοί που θα στείλουν παλέτα/ες στο εξωτερικό.
Οι εξαγωγές χρειάζονται έργα και όχι άλλα λόγια, βραβεύσεις και μπραβο-ζητω
Αν θέλουμε η Ελλάδα να περάσει στο επόμενο επίπεδο στο θέμα των εξαγωγών, θα χρειαστούν έργα και όχι άλλα λόγια. Κάποιος με μεγάλο κόστος, δυσκολίες σε κάθε βήμα, προβλήματα ρευστότητας και χωρίς brand δεν μπορεί να εξάγει.
Αν ακολουθήσουμε τον ίδιο δρόμο στον οποίο πορευόμαστε ως τώρα, θα συνεχίσουμε να «θριαμβεύουμε» στα λόγια, την ώρα που οι Ιταλοί θα αγοράζουν το ελαιόλαδό μας με πλοία «παντόφλες» των 3.000 τόνων. (Και όχι, λύση δεν είναι να προσπαθήσουν όλοι να το πουλήσουν πανάκριβα, αλλά θα επανέλθω επ’ αυτού).
Ο Έλληνας εξαγωγέας έχει στα χέρια του πολύ καλό προϊόν, αλλά και δεκάδες εμπόδια για να υπερπηδήσει. Αν δεν περάσουμε στις λύσεις, η πλειοψηφία των ανθρώπων θα συνεχίσουν να προσπαθούν να επιβιώσουν με κάθε τρόπο, συνήθως με ανορθόδοξα μέσα και χωρίς καμία στρατηγική ή σοβαρή προοπτική.
Μπορούμε να αλλάξουμε τα δεδομένα. Το θέλουμε πραγματικά;
Εσύ τι γνώμη έχεις;
ΥΓ. Είμαι από το 2012 Πρόεδρος του Ρουμανικού Συνδέσμου Βιομάζας και Βιοαερίου, από το 2015 ως το 2019 ήμουν εκλεγμένο μέλος δ.σ. του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Βιοενέργειας και από το 2015 ως το 2017 διετέλεσα και αντίπροεδρος της Ρουμανικής Συνομοσπονδίας «ProAgro», που είναι το αντίστοιχο της «ΠΑΣΕΓΕΣ» στην Ελλάδα.
Ευχαριστώ πολύ!Είναι τόσο καλοδιατυπωμένα όλα όσα αναφερετε.