Ακίνητα, 2023. Τι θα πέσει, τι θα ανέβει. Αν, πότε και γιατί

Συνήθως όταν μιλάμε για ακίνητα και προσπαθούμε να καταλάβουμε πώς θα κινηθούν οι τιμές τους μελλοντικά, οι περισσότεροι άνθρωποι τα προσεγγίζουν συναισθηματικά, με βάση τις επιθυμίες και ανάγκες τους. Όμως αν θέλουμε να μιλήσουμε σοβαρά γα το θέμα, έχει σημασία να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τους μηχανισμούς που ανεβάζουν ή κατεβάζουν τις τιμές των ακινήτων και να ασχοληθούμε με τις συνθήκες που θα οδηγήσουν προς τη μία κατεύθυνση ή την άλλη.

Μετά από μία εξαιρετικά «ενδιαφέρουσα» χρονιά, το βλέμμα όλων στρέφεται σιγά σιγά στην επόμενη, το 2023. Για να την προσεγγίσουμε και να την καταλάβουμε, ας ξεκινήσουμε από το πρώτο και πιο σημαντικό στοιχείο: Ποιο θα είναι το οικονομικό και γεωπολιτικό περιβάλλον τους επόμενους μήνες;

Το διεθνές περιβάλλον

Η χώρα μας μπαίνει στον χειμώνα 2022 – 2023 έχοντας δεκάδες προκλήσεις μπροστά της, τόσο τοπικές όσο και διεθνείς:

• Η διεθνής οικονομική κρίση φαίνεται να είναι πολύ κοντά

• Ήδη στις ΗΠΑ οι δημοσιογράφοι ψάχνουν κάθε μέρα σενάρια για το «ποιο τελικά θα είναι το πρώτο κομμάτι του ντόμινο που θα πέσει και θα συμπαρασύρει και τα υπόλοιπα». Θα είναι μία μεγάλη επενδυτική τράπεζα (όλες μοχλεύουν εκατοντάδες δις δολάρια), ένας κλάδος της αγοράς τα δάνεια του οποίου θα «σκάσουν», ή κάτι άλλο;

• Ο πληθωρισμός δεν δείχνει να υποχωρεί και οι ειδικοί περιμένουν τις κεντρικές τράπεζες να ανεβάσουν τα επιτόκιά τους σημαντικά πιο ψηλά και να τα κρατήσουν εκεί για περισσότερο καιρό από όσο μας λένε τώρα. Ήδη οι σοβαροί μιλάνε για επιστροφή στην κανονικότητα «το 2025 και αν».

• Οι διεθνείς τιμές της ενέργειας είναι «στον Θεό» και οι κυβερνήσεις ακόμη και τώρα δείχνουν μία ακατανόητη βιασύνη για άμεση εγκατάλειψη κάθε μορφής ενέργειας που μπορεί να ισορροπήσει την αγορά. Δηλαδή την ώρα που δεν ξέρουμε αν θα έχουμε ρεύμα τον χειμώνα, αφενός δεν σταματάμε την πώληση νέων ηλεκτρικών αυτοκινήτων (αν δεν έχω ρεύμα για τα σπίτια και τα εργοστάσια, γιατί να το δώσω για επιπλέον αυτοκίνητα;) και αφετέρου συζητάμε στην Ευρώπη για το πόσο γρήγορα πρέπει να σταματήσουμε τον λιγνίτη κλπ. 

• Ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν δείχνει σημάδια γρήγορης επίλυσης, χωρίς προβλήματα ή κλιμάκωση.

Οι αμιγώς «Ελληνικές» προκλήσεις

Την ίδια ώρα, η Ελλάδα έχει ταυτόχρονα και πολλές δικές της, «εθνικές» προκλήσεις:

• Η Τουρκία τραβάει το σκοινί στα άκρα, με μία πρωτοφανή κλιμάκωση που θεωρείται ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να οδηγήσει σε επεισόδιο. Όσοι είναι σίγουροι πως αυτό το επεισόδιο θα είναι μικρό μάλλον δεν έχουν ρωτήσει κάποιον στρατιωτικό επί του θέματος.

• Σε οποιαδήποτε περίπτωση όπου μία κρίση με την Τουρκία οδηγήσει σε Ελληνικές υποχωρήσεις, υπάρχει μεγάλο ενδεχόμενο πολιτικών αναταράξεων, διαδηλώσεων κλπ.

• Πολλοί ειδικοί περιμένουν μετά τις εκλογές όχι τις παροχές σε όλους, όπως υποσχέθηκαν οι αρχηγοί των μεγάλων κομμάτων στη ΔΕΘ τον Σεπτέμβριο, αλλά οικονομικά μέτρα και νέους φόρους.

• Το κόστος των επιδοτήσεων ενέργειας που καταβάλλει το κράτος μας κάθε μήνα είναι ιλιγγιώδες, την ώρα που τα ομόλογά μας έχουν επιτόκια που το 2010 μας οδήγησαν στο ΔΝΤ και το πρώτο μνημόνιο (περίπου 5%). 

• Η Ελληνική κοινωνία δεν δείχνει διατεθειμένη να ακούσει για νέα προβλήματα και δυσκολίες.

Τα τρία σενάρια για την Ελλάδα

«Ρε Ηλία, τι σχέση έχουν όλα αυτά με τα ακίνητα; Γιατί μας πας Αθήνα – Λαμία μέσω Αλεξανδρούπολης» θα με ρωτήσεις. Δεν είναι έτσι, αυτές οι προκλήσεις διαμορφώνουν το περιβάλλον στο οποίο θα κινηθεί και η αγορά ακινήτων, με τους επενδυτές να κρίνουν το πόσο μεγάλα ρίσκα πρέπει να αναλάβουν οι όχι. Πχ πέρσι συζητάγαμε για την αγορά χωρίς να ξέρουμε ότι 12 μήνες μετά θα υπάρχει ο πόλεμος στα 1.200 χιλιόμετρα από τα σύνορά μας (και παρόλα αυτά νομίζω ότι οι εξελίξεις επιβεβαίωσαν αυτή την ανάλυσή μου).

Με αυτά τα δεδομένα, τρία είναι τα σενάρια που περιμένω να εξελιχθούν:

Το θετικό σενάριο (όπου συμβαίνουν κάποια από τα παρακάτω)

• Τελειώνει γρήγορα ο πόλεμος στην Ουκρανία
• Οι τούρκοι τελικά δεν κάνουν κάτι, όλα τα σχέδια μένουν στο συρτάρι προς το παρόν
• Οι τιμές της ενέργειας μένουν υπό έλεγχο και δεν επηρεάζουν δραματικά τους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών
• Από τις εκλογές προκύπτει κυβέρνηση και η χώρα δεν μένει στον αέρα
• Ο πληθωρισμός στην Ελλάδα και διεθνώς τιθασεύεται
• Αποφεύγουμε τη διεθνή οικονομική κρίση
• Ο τουρισμός μας θριαμβεύει και το 2023

Το ενδιάμεσο σενάριο (όπου συμβαίνουν κάποια από τα παρακάτω)

• Ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται και το 2023, χωρίς μεγάλες εκπλήξεις
• Οι τούρκοι δημιουργούν ένα μικρό επεισόδιο, όμως το θέμα κλείνει γρήγορα και χωρίς μεγάλα προβλήματα
• Οι τιμές της ενέργειας επιδοτούνται, είναι μεγάλες αλλά δεν διαλύουν την οικονομία
• Στις δεύτερες εκλογές προκύπτει συμμαχική κυβέρνηση
• Προκύπτει διεθνής κρίση, όμως φαίνεται ότι τα πράγματα μπαίνουν γρήγορα σε τροχιά αποκλιμάκωσης
• Ο τουρισμός μας πάει καλά το 2023

Το αρνητικό σενάριο (όπου συμβαίνουν κάποια από τα παρακάτω)

• Ο πόλεμος στην Ουκρανία οδηγεί σε ευρύτερη αποσταθεροποίηση / χρήση «τακτικών πυρηνικών όπλων» / ανατροπές κυβερνήσεων / επέκτασή του και σε άλλα σημεία
• Προκύπτει μείζον επεισόδιο με την Τουρκία, με μεγάλη ένταση, δραματικές στιγμές κλπ
• Η ενέργεια διαλύει επιχειρήσεις και νοικοκυριά, τα τρόφιμα ακριβαίνουν πολύ, οι ανατιμήσεις οδηγούν σε κοινωνική έκρηξη
• Από τις δύο εκλογικές αναμετρήσεις είτε προκύπτει κυβέρνηση ανίκανη να πάρει σοβαρές αποφάσεις, είτε η Ελλάδα μένει ακυβέρνητη, χωρίς ξεκάθαρη πλειοψηφία στη Βουλή.
• Μπαίνουμε διεθνώς σε αυτό που περιγράφει ο Nuriel Rubini ως «τεράστια παγκόσμια ύφεση, μεγάλη πτώση των χρηματιστηρίων και στασιμοπληθωρισμό».
• Κάποια χώρα / μεγάλη πολυεθνική καταλήγει σε στάση πληρωμών και αρχίζει το «πανηγύρι»
• Ο τουρισμός μας πάει «απλώς καλά» το 2023

Ακίνητα, 2023. Τι θα ανέβει, τι θα πέσει. Αν, που και πότε

Με όλα τα παραπάνω στο μυαλό μας, πάμε να δούμε και την αγορά ακινήτων για τους επόμενους 12 – 15 μήνες. Υπενθυμίζω ότι η χώρα μας δεν έχει μία, αλλά 5 διακριτές υποκατηγορίες αγορών, που κινούνται με άλλους ρυθμούς, κίνητρα και κατευθύνσεις. Επίσης έχει θετική σημασία το ξεκαθάρισμα του τοπίου στο θέμα του ΦΠΑ και τα επιπλέον δύο χρόνια που δόθηκαν για την έκδοση νέων αδειών χωρίς ΦΠΑ στην πώληση των ακινήτων.

(Η ανάλυσή μου ακολουθεί την κατηγοριοποίηση που ξεκίνησα πέρσι και θεωρήθηκε από χιλιάδες αναγνώστες ως αποδεκτή).

1. Τα απλά οικιστικά ακίνητα στην Ελλάδα

(Αξία ως 150.000 Ευρώ)

Στην παρούσα φάση η συγκεκριμένη αγορά εμφανίζει μερική κινητικότητα, όμως στην πλειοψηφία τους οι αγοραστές περιμένουν να ξεκαθαρίσει το τοπίο με τα φθηνά δάνεια που θα δοθούν για την αγορά ακινήτου αξίας ως 150.000 Ευρώ, όπως ανακοίνωσε τον Σεπτέμβριο στη ΔΕΘ ο πρωθυπουργός. Η συγκεκριμένη πρόταση ήταν στην ουσία παραπλήσια μεαυτή που παρουσίασα 4 μήνες νωρίτερα από αυτό το blog, για την υποστήριξη των νέων ζευγαριών. Η ιδέα εφαρμόζεται στη Ρουμανία από το 2009 και έχουμε ξεκάθαρη εικόνα για τα αποτελέσματά της στην αγορά.

Θετικό σενάριο εξελίξεων

Οι τιμές θα ανέβουν αρκετά, μιας και σταδιακά όλοι οι πωλητές θα προσπαθήσουν να πουλήσουν κοντά στο όριο των 150.000 Ευρώ και οι αγοραστές θα επικεντρωθούν σε τέτοια ακίνητα. Αν οι τράπεζες αποδεχθούν τις μεγαλύτερες αποτιμήσεις, οι τιμές μπορεί να σημειώσουν και άνοδο που θα μας εκπλήξει (οδηγώντας την κατηγορία σε συνθήκες φούσκας, μιας και παλιά ακίνητα σε υποβαθμισμένες περιοχές Αθήνας και Θεσσαλονίκης + επαρχία θα αποκτήσουν τιμές κοντά σε αυτές των πιο νέων εκεί).

Σε αυτή την περίπτωση οι αυξήσεις θα ξεκινήσουν λογικά αμέσως μόλις ξεκαθαρίσει το τοπίο από την κυβέρνηση. Θα γράψουν και 2 – 3 ΜΜΕ κάτι του στυλ «τρέξτε να προλάβετε, δεν έχουν λεφτά για όλους» και λογικά θα δούμε σοβαρές αυξήσεις (δεν λέω ότι είναι σωστό αυτό, καταγράφω το τι περιμένω).

Ενδιάμεσο σενάριο εξελίξεων

Με το που θα οριστικοποιηθούν τα μέτρα για τα φθηνά δάνεια, οι ιδιοκτήτες θα ανεβάσουν τις τιμές, όμως αυτές τελικά θα ανέβουν λίγο, χωρίς να συμβεί κάτι το εξωφρενικό, μιας και διάφοροι παράγοντες θα κάνουν τον κόσμο επιφυλακτικό στο να αποδεχθεί αυξήσεις με αφορμή τον εύκολο δανεισμό. Οι αγοραστές αυτών των ακινήτων είναι η κατηγορία του πληθυσμού που πρώτη θα πληρώσει το μεγάλο κόστος του πληθωρισμού και των ανατιμήσεων, για αυτό και δεν αποκλείεται μετά από κάποιες ανατιμήσεις στην αρχή, τον χειμώνα του 2023 να δούμε τις τιμές ακόμη και να υποχωρούν σε κάποιες περιπτώσεις, μιας και αρκετοί συμπολίτες μας θα πιεστούν οικονομικά από την εθνική και διεθνή συγκυρία. 

Αυτονόητα αν στο ενδιάμεσο σενάριο προστεθεί οποιοδήποτε κακό μαντάτο τότε η τάση αυτή μπορεί να γυρίσει και προς τα κάτω. Αν πχ γίνει κάτι με την Τουρκία, η αγορά θα παγώσει γενικά για ένα διάστημα και όποιος θελήσει να πουλήσει εκείνη τη στιγμή, θα το κάνει σε χαμηλότερη αξία.

Αρνητικό σενάριο εξελίξεων

Αν τα πράγματα «στραβώσουν» διεθνώς ή στη χώρα μας, αυτή θα είναι μία από τις κατηγορίες ακινήτων που θα συνεχίσει να έχει συναλλαγές, λόγω του εύκολου δανεισμού. Αν το πρόβλημα είναι «απλά οικονομικό» (και όχι γεωπολιτικό), τότε η αγορά αυτή δεν θα μπλοκάρει, η ροή των συμφωνιών θα παραμείνει αμείωτη και ο εύκολος δανεισμός θα αποτρέψει τη μεγάλη πτώση των τιμών, παρά τα πολλά προβλήματα που θα υπάρξουν.

Στην επαρχία οι τιμές μπορεί να ανέβουν ακόμη και με την κρίση, μιας και υπάρχουν πόλεις με πολύ χαμηλές τιμές και σε περίπτωση που τα δάνεια θα είναι εύκολα (χωρίς γεωπολιτικά θέματα) μπορεί το ενδιαφέρον των αγοραστών να δώσει μία τοπική ώθηση.

2. Ακίνητα σε «καλές περιοχές» ανά την Ελλάδα

(Αξία 150.000 – 350.000 Ευρώ)

Αυτός ο κλάδος της αγοράς θα αντιμετωπίσει σοβαρές προκλήσεις στο θέμα της ζήτησης.

• Στο κάτω άκρο του (150.000 – 200.000 Ευρώ) οι περισσότεροι επενδυτές θα προτιμήσουν τα ακίνητα ως 150.000 Ευρώ με το πολύ φθηνό δάνειο. 
• Όσοι ιδιοκτήτες έχουν ακίνητα αξίας 250.000 – 300.000 Ευρώ θα πρέπει πλέον να υπολογίσουν μόνο σε κυρίως ντόπιους αγοραστές, μιας και η Golden Visa θα αφορά ακίνητα άνω των 500.000 Ευρώ
• Στο άνω άκρο του, ειδικά αν δεν πάει κάτι καλά, θα δούμε αρκετούς επενδυτές διστακτικούς. «Αν μπορώ να πάρω σπίτι με 350.000 Ευρώ και βλέπω προβλήματα διεθνώς, μήπως να περιμένω;» θα είναι ένα λογικό επιχείρημα.

Θετικό σενάριο εξελίξεων

Αν αποφύγουμε τα μεγάλα προβλήματα στην Ελλάδα και διεθνώς, τότε ο κλάδος αυτός θα παραμείνει σταθερός και ίσως να δούμε και μικρές αυξήσεις, περισσότερο ως αποτέλεσμα του «γενικότερου κλίματος» της αγοράς. Δύσκολο να γίνει κάτι το εντυπωσιακό, μιας και οι τιμές είναι ήδη πολύ ψηλά και η ζήτηση (όπως εξήγησα παραπάνω) θα είναι λογικά μικρότερη.

Ένα θετικό στοιχείο που μπορεί να προκύψει για τον κλάδο είναι να ακριβύνουν τα ήδη ακριβά ακίνητα με αξία άνω των 400.000 Ευρώ και στο τέλος να οδηγηθούν στην κατηγορία αυτή όσοι «δεν πρόλαβαν» κάτι που ακρίβυνε απότομα.

Ενδιάμεσο σενάριο εξελίξεων

Αν τα πράγματα πάνε σχετικά καλά, τότε και η αγορά αυτή θα δείξει αντοχές. Λογικά οι πωλήσεις θα συνεχιστούν, αν και ίσως να ασκηθεί μία πίεση στις τιμές των οικοπέδων. Με δεδομένο ότι δύσκολα η αγορά θα αποδεχθεί νέες μεγάλες αυξήσεις, ενώ τα υλικά είναι ακριβότερα κατά πολύ, ίσως δούμε κάποιους εργολάβους που ξέρουν τη δουλειά να επικαλούνται τη διεθνή αβεβαιότητα για να πάρουν οικόπεδα με λίγο πιο χαμηλή τιμή, έτσι ώστε να ισοσκελίσουν τη ζημία από τα υλικά.

Αν τα πράγματα «τσουλήσουν» και οι πωλήσεις συνεχιστούν, ο συγκεκριμένος κλάδος τον χειμώνα του 2023 και το 2024 λογικά θα δεχθεί νέα τόνωση, μιας και θα έχουν ακριβύνει πολύ τα ακίνητα ως 150.000 Ευρώ και θα εμφανιστούν πολλοί αγοράστές που θα μετακινηθούν «πιο πάνω», για να αποφύγουν τον «συνωστισμό».

Αρνητικό σενάριο εξελίξεων

Αν τα πράγματα «στραβώσουν», τότε αυτή η κατηγορία ακινήτων θα πληγεί βαρύτατα. Αν το κλίμα στην οικονομία και το επιχειρηματικό περιβάλλον χαλάσει, αν έχουμε εταιρείες που χρεωκοπούν, απολύσεις, ένα μεγάλο πρόβλημα με την Τουρκία, ή μία διεθνή «οικονομική καταιγίδα», τότε αυτός ο κλάδος θα υποφέρει και μπορεί να δούμε μικρές πτώσεις τιμών τους επόμενους μήνες και ακόμη μεγαλύτερες μετά το καλοκαίρι του 2023. 

Με τους εργολάβους να έχουν δανειακές υποχρεώσεις, τα μετρητά να μην εμφανίζονται και τους περισσότερους επενδυτές να φοβούνται, δύσκολα θα αποφευχθεί μία γενικευμένη υποχώρηση τιμών. Αν κάποιος θέλει να πουλήσει ένα ακίνητο αξίας 300.000 Ευρώ την ώρα που η τράπεζα θα δίνει στεγαστικό επιτόκιο 7% δύσκολα θα βρει πελάτη που θα του δώσει πάνω από 250.000… (θυμήσου τι έχουμε συζητήσει για το θέμα εδώ).

Ένα σχόλιο: Στο αρνητικό σενάριο θα δούμε και το ποιοι είναι οι πραγματικά σοβαροί εργολάβοι στην Ελλάδα, ποιοι έχουν κτίσει όνομα και τους εμπιστεύεται ο κόσμος. Οι άλλοι θα είναι οι πρώτοι που θα «τιμωρηθούν».

3. Κορυφαία τουριστικά ακίνητα ανά την Ελλάδα / κέντρο Αθηνών / κέντρο Θεσσαλονίκης / ακίνητα για Golden Visa

Εδώ δεν νομίζω ότι υπάρχει λόγος να πούμε πολλά πράγματα. Τα ακίνητα στη νότια Αθήνα / Μύκονο και δεκάδες άλλα ακριβά σημεία στην Ελλάδα δεν θα έχουν πρόβλημα, παρα μόνο αν ο ιδιοκτήτης τους έχει μεγάλη ανάγκη από χρήματα. 

Στο θετικό σενάριο οι τιμές τους θα ανέβουν και τους επόμενους 12 μήνες, αν και μετά το καλοκαίρι του 2023 περιμένω ότι οι τιμές στις αναπτύξεις εντός των μεγάλων πόλεων θα σταματήσουν να ανεβαίνουν τόσο επιθετικά (αφού πρώτα προηγηθούν νέες αυξήσεις).

Στο ενδιάμεσο σενάριο αυτά τα assets (που λέμε και στην Κατερίνη) θα αποτελέσουν την «ασφάλεια» της περιουσίας του Έλληνα επενδυτή, ενώ για τον ξένο θα συνεχίσουν να αποτελούν προτεραιότητα.

Στο αρνητικό σενάριο λογικά η αγορά του κλάδου θα παγώσει. Όμως αν το αρνητικό σενάριο συνεχιστεί για πολύ καιρό και πχ η Ελλάδα απωλέσει μεγάλο αριθμό τουριστών το καλοκαίρι του 2023, δεν αποκλείεται κάποια τουριστικά ακίνητα να δουν τις τιμές τους να υποχωρούν. Οι ξένοι αγοράζουν την Ελλάδα για τις ομορφιές και τον τρόπο ζωής της + το γεγονός ότι είναι στην Ευρωπαϊκή Ένωση και δεν έχει γεωπολιτικό ρίσκο. Αν αυτό αλλάξει, τότε θα δούμε ραγδαία μείωση του ενδιαφέροντός τους.

(Για το θέμα έχουμε συζητήσει αναλυτικά και εδώ).

4. «Απλά» εμπορικά ακίνητα, χωρίς προστιθέμενη αξία

Εδώ μιλάμε για:

• Χωράφια χωρίς μεγάλη αξία
• Μαγαζιά σε στενά και όχι σε σημεία προβολής
• Οικόπεδα σε περιοχές χωρίς οικιστική ανάπτυξη
• Ξενοδοχεία σε σημεία χωρίς ενδιαφέρον για τουρισμό και AirBnB
• Ακίνητα που χρειάζονται μεγάλη ανακαίνιση ενώ δεν το σηκώνει αυτό η αγορά

Στο θετικό σενάριο και μέσα στο γενικότερο κλίμα ευεξίας οι ιδιοκτήτες τους θα έχουν την ευκαιρία να τα πουλήσουν σε καλές τιμές, ακόμη και μεγαλύτερες από τις υπάρχουσες. Απλά θα πρέπει να έχουν στο μυαλό τους πως οποιοδήποτε κακό νέο, οποιαδήποτε δυσκολία και αναταραχή θα παγώσει τη συγκεκριμένη αγορά γρήγορα.

Στο ενδιάμεσο σενάριο λογικά θα δούμε τις τιμές τους να υποχωρούν ελαφρά, μιας και το ενδιαφέρον των επενδυτών θα επικεντρωθεί σε κλάδους με πιο ξεκάθαρο ορίζοντα επένδυσης.

Αν όμως τα πράγματα πάνε άσχημα διεθνώς, αυτή είναι η κατηγορία ακινήτων που πραγματικά θα υποχωρήσει περισσότερο από κάθε άλλη. Με την αγορά να έχει αρνητική ψυχολογία και τους επενδυτές «κουμπωμένους» (ειδικά αν αυτή η κατάσταση συνεχιστεί για 12+ μήνες) από τον χειμώνα του 2023 περιμένω τον κλάδο αυτόν να γράφει πολύ σημαντικές πτώσεις τιμών.

5. Κορυφαία εμπορικά ακίνητα ανά την Ελλάδα

Μπορεί να είναι οικόπεδα σε σημεία προβολής, κτήρια, μαγαζιά, μεγάλα και εύφορα χωράφια, βιομηχανικά ακίνητα με καλούς ενοικιαστές ή κάθε άλλη υποκατηγορία. Η ουσία είναι ότι αυτά τα ακίνητα θα συνεχίσουν να αποτελούν «σταθερή αξία» στην Ελληνική αγορά ακινήτων. Εϊναι λίγα, δυσεύρετα και ανήκουν σε ανθρώπους που συνήθως δεν έχουν ανάγκη να πουλήσουν, παρά μόνο για μία… «φανταστρουμφική» τιμή.

Αν το θετικό σενάριο επικρατήσει, τότε οι τιμές τους θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν, οι αποδόσεις τους να υποχωρούν και το ενδιαφέρον θα παραμείνει αμείωτο.

Στο ενδιάμεσο σενάριο οι επενδυτές θα συνεχίσουν να τα κυνηγούν, απλά με λιγότερη διάθεση για καταβολή μεγαλύτερων τιμημάτων, ενώ στο αρνητικό σενάριο οι τιμές τους θα παραμείνουν παγωμένες και ελάχιστα από αυτά θα βγουν προς πώληση.

Τι περιμένω εγώ προσωπικά για τους επόμενους 15 μήνες;

«Καλά όλα αυτά, το έπιασα το θέμα. Εσύ τι θα κάνεις; Τι βλέπεις; Με έβαλες να διαβάσω ως εδώ και τώρα θα μου πεις γεια, τα λέμε;»

Όχι, θα σου πω και τη δική μου γνώμη:

• Είμαι λίγο απαισιόδοξος, κινούμενος στο ενδιάμεσο σενάριο και φοβούμενος ότι μπορεί να δούμε και περιστατικά που θα μας οδηγήσουν στο αρνητικό.
• Αν δεν έχουμε γεωπολιτικά προβλήματα, τότε οι κλάδοι των ακριβών ακινήτων θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν, αυτονομούμενοι από την υπόλοιπη αγορά
• Μαζί τους θα ακολουθήσει και η κατηγορία των φθηνών ακινήτων ως 150.000 Ευρώ, όπου περιμένω στην αρχή υπερβολές και μετά να μαζευτεί το πράγμα πιο κάτω από εκεί που περιμένουν οι πάσης φύσεως ακραίοι κερδοσκόποι.
• Νομίζω ότι η κατηγορία των 150.000 – 350.000 Ευρώ θα δείξει αντιστάσεις μόνο εκεί όπου η ζήτηση θα είναι πολύ μεγαλύτερη από την προσφορά. Σε πιο ισορροπημένες συνθήκες, το ενδιάμεσο σενάριο και οποιοσδήποτε διεθνής αιφνιδιασμός θα ρίξει προς τα κάτω τη συγκεκριμένη κατηγορία
• Παρόλα αυτά, συνεχίζω να βλέπω τα ακίνητα ως μία από τις ελάχιστες λογικές επιλογές διακράτησης πλούτου για την επόμενη περίοδο, μαζί με τα μετρητά.
• (Και αν λάβουμε υπόψη ότι μαζί με τον αδερφό μου σκοπεύουμε να δραστηριοποιηθούμε πιο έντονα στην Ελληνική αγορά ακινήτων το 2023, τότε σίγουρα τη βλέπω ενδιαφέρουσα. Η δραστηριοποίηση αυτή δεν σημαίνει ότι περιμένω μεγάλες ανόδους, αλλά ότι επειδή στη μεγάλη κρίση του 2008 – 2013 στη Ρουμανία είχαμε αποδείξει ότι ξέρουμε να δουλέψουμε σωστά, νομίζουμε ότι μπορούμε να το επαναλάβουμε και τώρα, αν τα πράγματα δεν πάνε καλά. Αν πάνε καλά και διαψευσθώ, τότε θα πάμε καλά μαζί με τους υπόλοιπους).
• Άρα όταν διαβάζεις τη γνώμη μου, να έχεις υπόψη σου ότι θα ασχοληθώ με την αγορά, θεωρώ πως ξέρω να δημιουργήσω πλούτο (έτσι λένε τα αποτελέσματά μου στο παρελθόν) ακόμη και σε αρνητικό περιβάλλον.

Με τόσες πολλές μεταβλητές και αστάθμητους παράγοντες μπροστά μας, η αγορά ακινήτων του 2023 προβλέπεται πολύ ενδιαφέρουσα. Προσπάθησα να σου εξηγήσω πώς την καταλαβαίνω και που στηρίζω κάθε επιχείρημά μου. Θα είναι χαρά μου να μου πεις και εσύ τη γνώμη σου, έτσι ώστε μετά από 12 μήνες να δούμε μαζί τι καταλάβαμε σωστά και τι λάθος.

Εσύ τι λες; Πώς θα κινηθούν τα ακίνητα στην Ελλάδα το 2023;