Η πλειοψηφία των Ελλήνων του ιδιωτικού τομέα (εκτός τουρισμού και ακινήτων) πάσχουν από το Σύνδρομο της Στοκχόλμης

Αν πετυχαίνεις τους στόχους σου εδώ, μπράβο! Αν όμως δεν το καταφέρνεις, μήπως να δεις που θα πληρωθείς την αξία σου, όπως τη δικαιούσαι πραγματικά;

2021

Το τραίνο έφτανε στον σταθμό της Κατερίνης. Το περίμενα καθιστός σε μία από τις σιδερένιες καρέκλες εκεί. Την ώρα που σταματούσε, άνοιξε μία δεξαμενή και άδειασε νερό, το οποίο χύθηκε στις γραμμές αλλά και στην τσιμεντένια πλατφόρμα, μέχρι και στο παντελόνι μου. Όταν κατέβηκε ο ελεγκτής, τον ρώτησα γιατί έγινε αυτό και πώς είναι δυνατόν να βρέχει το τραίνο τους επιβάτες. Με έλουσε με κοσμητικά επίθετα, μου είπε πως «άμα δεν σου αρέσει, να μην ανέβεις» και γύρισε την πλάτη του. Ανέβηκα, μιας και είχα συναντήσεις στην Αθήνα και βιαζόμουν… (σταμάτησα τα ταξίδια με το τραίνο μετά τις 28.02.2023).

Η συζήτηση

Στο κουπέ βρήκα άλλους δύο συνεπιβάτες, που συζητούσαν για το πώς είναι τα πράγματα στην Ελλάδα και πώς έχουν διαλυθεί σχεδόν τα πάντα, πόσο δύσκολο είναι να βρίσκεσαι στον ιδιωτικό τομέα και να επιβιώνεις στη χώρα μας. Σε λίγο έφτασε και ο ελεγκτής. Σταμάτησε στο κουπέ για να σκανάρει το εισιτήριό μου και με επέπληξε ξανά. Οι άλλοι δύο με ρώτησαν τι έγινε και τους είπα εν τάχει, προσθέτοντας πως αν στο μέλλον εμφανιστεί άλλη εταιρεία, με πιο σύγχρονα βαγόνια και περισσότερη ευγένεια από τους υπαλλήλους της, θα την προτιμήσω ανεπιφύλακτα.. Η αντίδρασή τους με ξάφνιασε: «Έλα μωρέ και τι έγινε; Επειδή σου λέρωσαν το παντελόνι; Θα το αλλάξεις, ‘νταξει, πώς κάνεις έτσι; Και αυτός έχει οικογένεια, θέλεις να μείνει άνεργος; Αφού μας πάει το τραίνο στον προορισμό μας, τι άλλο θέλεις; Αυτή είναι η Ελλάδα, μια χαρά είναι και έτσι».

Τότε συνειδητοποίησα πως και οι δύο άνθρωποι έπασχαν από το Σύνδρομο της Στοκχόλμης, φτάνοντας να δικαιολογούν και να υπερασπίζονται κάποιον που συνειδητά δεν τους φέρεται σωστά.

Η «ιδιαίτερη ψυχολογία» του 80% όσων επιχειρούν στην Ελλάδα

Το 1973 έγινε στη Στοκχόλμη μία ληστεία με ομήρους. Μετά τη λήξη της, οι όμηροι δέθηκαν τόσο πολύ με τους δράστες, που αρνήθηκαν να καταθέσουν εναντίον τους, ενώ προσπάθησαν να συλλέξουν και χρήματα για την υπεράσπισή τους. Από τότε η επιστήμη της Ψυχολογίας δημιούργησε τον ορισμό του συνδρόμου της Στοκχόλμης, στην περίπτωση που τα θύματα φτάνουν να στηρίζουν και να βοηθούν τους θύτες.

Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει σήμερα με την πλειοψηφία όσων επιχειρούν στην Ελλάδα εκτός του τουρισμού και των ακινήτων, ως ελεύθεροι επαγγελματίες ή επιχειρηματίες. Μπορεί το Κράτος να παραμένει εχθρός και αντίπαλός τους στις περισσότερες περιπτώσεις, να τους τσακιζει η γραφειοκρατία, να ζουν σε μία διαρκή αβεβαιότητα, να επιχειρούν σε μία αγορά που διαρκώς συρρικνώνεται και να υπερ-φορολογούνται, όμως το μυαλό τους είναι κολλημένοστο πώς θα συνεχίσουν και πάλι εδώ, πώς θα βρουν τρόπο να αποφύγουν τους φόρους και να «ξεγελάσουν» το σύστημα. Μπορεί να μιλάς μαζί τους και για ώρες να σου παραπονιούνται για τις δυσκολίες που βιώνουν. Αν όμως τους πεις να ανοίξουν τα φτερά τους προς το εξωτερικό για να δείξουν εκεί την αξία τους, θα σε ψέξουν και στο τέλος θα υπερασπιστούν το ίδιο το σύστημα που νωρίτερα κατηγορούσαν.

Τα στοιχεία

Το σωτήριο έτος 2024 στην Ελλάδα:

• 4.013.000 Έλληνες (από τους περίπου 6,5 εκ ενεργούς πολίτες) έχουν χρέη στην Εφορία
• Περίπου 2 εκ. Έλληνες έχουν χρέη στα ασφαλιστικά ταμεία
• Πάρα πολλοί άλλοι χρωστάνε σε τράπεζες, funds κλπ
• Η μεγάλη πλειοψηφία έχει λιγότερα από 1.000 Ευρώ στον τραπεζικό της λογαριασμό

Η συνηθισμένη κουβέντα

– «Με κατέστρεψε η υπερφορολόγηση, το κράτος είναι απάνθρωπο μπλα μπλα μπλα»

Η: «Γιατί δεν δοκιμάζεις στο εξωτερικό;»

– «Στη Ρουμανία που είσαι εσύ;»

Η: «Όχι, όπου σε εξυπηρετεί εσένα»

– «Γιατί να πάω έξω; Για να προδώσω την πατρίδα μου;»

Η: «Υπηρετείς την πατρίδα σου όντας κατεστραμμένος οικονομικά, χωρίς προοπτική μεγάλης βελτίωσης της ζωής σου, ζώντας με τους γονείς στα 40 σου χρόνια;»

– «Δηλαδή;»

Η: «Δηλαδή λες ότι έχεις ικανότητες και αξία, ναι;»

– «Ναι»

Η: «Και στην Ελλάδα δεν βγάζεις άκρη»

– «Όχι»

Η: «Τότε πάνε κάπου όπου θα πληρωθείς με βάση την αξία σου, θα ανοίξεις τα φτερά σου και θα πετύχεις!»

– «Και στην Ελλάδα τι θα κάνω;»

Η: «Θα γυρίσεις με τα θέματα λυμένα και με οικονομική άνεση, αν τα καταφέρεις»

– «Και αν δεν τα καταφέρω;»

Η: «Θα γυρίσεις με περισσότερες γνώσεις, που θα έχεις μάθει έξω. Εδώ όπως και να είναι δεν δείχνεις να προχωράς»

– «Μα εγώ θέλω να μείνω και να το παλέψω»

Η: «Δεν κουράστηκες να παλεύεις και να μη φτάνεις στον στόχο σου;»

…

– «ε να μωρέ, δεν είναι και τόσο άσχημα, που να τρέχεις αλλου;»

Πώς γίνεται να κάνεις το ίδιο πράγμα λάθος ξανά και ξανά και να περιμένεις την επόμενη φορά να προκύψει κάτι σωστό;

Στην Ελλάδα 8 στους 10 επαγγελματίες και επιχειρηματίες(εκτός τουρισμού και ακινήτων) χάνουν λεφτά αν δουλέψουν νόμιμα. Οι περισσότεροι δεν το ξέρουν, δεν το καταλαβαίνουν ή πολύ απλά δεν θέλουν να το ξέρουν. Δικαίωμά τους.

Το ενδιαφέρον όμως είναι ότι οι πιο πολλοί, όσες φορές και αν αποτύχουν, πάλι στην Ελλάδα θέλουν να δραστηριοποιηθούν. Συνεχίζουν να κάνουν αυτό που άκουσαν / έμαθαν / ξέρουν, περιμένοντας ένα διαφορετικό αποτέλεσμα, την ώρα που όλα τα δεδομένα είναι εναντίον τους και λίγοι θα μπορέσουν να ξεφύγουν. Κάνουν το ίδιο λάθος και περιμένουν την επόμενη φορά να προκύψει το σωστό αποτέλεσμα.

Τους ξεπερνάει η ιδέα πως είτε θα πρέπει να αλλάξουν τρόπο δουλειάς, είτε πολύ απλά να φύγουν από την Ελλάδα και το επιχειρηματικό περιβάλλον της, που δεν τους επιτρέπει να κερδίσουν πραγματικά λεφτά με τον τρόπο εργασίας τους, δεν τους αφήνει να αναδείξουν την αξία και τα ταλέντα τους. Οι ίδιοι που λένε ότι με το μυαλό τους θα έκαναν θαύματα σε μία άλλη χώρα πιο φιλική προς το επιχειρείν συνεχίζουν χωρίς να αλλάξουν τίποτε! Ούτε καν προσπαθούν να ψάξουν για πελάτες στο εξωτερικό, ζώντας στη χώρα μας!

Το 2^ο «Βαρόμετρο για την Αγορά Ακινήτων» και οι αλήθειες του

Αυτές τις μέρες θα παρουσιάσω το 2^ο Βαρόμετρο της Αγοράς Ακινήτων (που σε λίγες μέρες θα μπορείς να το κατεβάσεις δωρεάν και από το blog μου εδώ), που ετοίμασε για το blog μου το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Δες μερικές αλήθειες που ενώ όλοι ξέρουμε, οι περισσότεροι «κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν» όταν φτάνει η ώρα να σκεφθούν λογικά για τη ζωή τους:

Α. Ο τραπεζικός δανεισμός είναι δύσκολος για τους περισσότερους πολίτες

Β. Τα επιτόκια δανεισμού είναι πολύ υψηλά

Γ. Η πλειοψηφία των πολιτών έχει ένα διαρκώς συρρικνούμενο εισόδημα

Μαζί με τα στατιστικά που σου έδειξα πιο πάνω, αυτή είναι η Ελλάδα σήμερα! Εδώ καλείσαι να τα καταφέρεις!

«Να βρω τρόπο να συνεχίσω να δουλεύω εδώ»

Μαζί με τον αδερφό μου Γρηγόρη, είμαστε στη Ρουμανία από το 2004 και έχουμε κτίσει επτά επιχειρήσεις. Στην πράξη μετά από χρόνια φτιάξαμε, μεταξύ άλλων, και δουλειές που προωθούν τις εξαγωγές Ελληνικών προϊόντων στη Ρουμανία (μιας και έτσι προωθούνται οι εξαγωγές της χώρας, εδώ και 5.000 χρόνια). Μία από τις δουλειές μας είναι ησυμβουλευτική και το άνοιγμα εταιρείας στη Ρουμανία, μαζί με την υποστήριξή της μετά. 

Έχω επιλέξει να είμαι αυτός που συνομιλεί με τους περισσότερους από τους 2.000+ ανθρώπους που επικοινωνούν μαζί μας κάθε χρόνο. Η κουβέντα προχωρά σοβαρά με περίπου το 10 – 15% εξ’ αυτών, μιας και η πλειοψηφία τους εντάσσεται σε δύο κατηγορίες:

Α. Αυτοί που θέλουν να κάνουν κάτι έξω, με στόχο να πάρουν κάποια μεγάλη επιδότηση ή δάνειο (το όνειρο μίας γενιάς Ελλήνων, όπως φαίνεται) από εκεί. Εξαιρώντας το γεγονός ότι δεν καταλαβαίνουν πως κανείς δεν τους χαρίζει λεφτά και δεν υπάρχουν δάνεια χωρίς εγγυήσεις, όταν τους ρωτάς τι θέλουν να κάνουν με τα χρήματα που θα πάρουν από το εξωτερικό, η απάντηση είναι «να ανοίξω κάτι στην Ελλάδα».

Αν συνεχίσεις τη συζήτηση, θα καταλάβεις πως όλοι τους έπαθαν κάποια ζημιά στη χώρα μας, γονάτισαν από τους φόρους και τα προβλήματα. Παρόλα αυτά σχεδόν πάντα δεν συζητάνε για κάποια μεγάλη καινοτομία και δεν έχουνbusiness plan. Δεν έχουν σκεφτεί κάποιο συγκριτικό πλεονέκτημα / λόγο για να κάνουν τη δουλειά που λένε ότι θέλουν να στήσουν και φυσικά δεν έχουν καθήσει να μετρήσουν έσοδα και έξοδα. Θα την κάνουν «τυφλοσούρτι» και κατά 95% θα έχουν φορτωθεί με υποχρεώσεις που δεν θα μπορούν να πληρώσουν σε λιγότερα από 3 χρόνια μετά την έναρξη. Όταν τους πεις ότι ένα δάνειο μπορεί και να τους αποτελειώσει οικονομικά αν δεν ξέρουν τι θα το κάνουν, εκνευρίζονται.

Σου εξηγούν ότι δεν φταίνει αυτοί, φταίει το σύστημα και η τρέλα που αντιμετωπίζει κάθε άνθρωπος που θέλει να κτίσει κάτι υγιές…

…και αμέσως μετά σου ξαναλένε ότι θα ρίξουν τα λεφτά πάλι χωρίς σχέδιο, πάλι χωρίς μελέτη, πάλι με το ίδιο σύστημα μπροστά τους, αυτό που ήδη τους χρεωκόπησε μία ή παραπάνω φορές…

Β. Αυτοί που θέλουν «να έχουν ένα μαγαζί στην Ελλάδα, να κάνουν εταιρεία στο εξωτερικό με υποκατάστημα εδώ και να κόβουν αποδείξεις από το εξωτερικό, χωρίς να πληρώνουν την Ελληνική Εφορία». Όταν τους εξηγώ ότι αυτό δεν γίνεται, μιας και οικονομική δραστηριότητα που λαμβάνει χώρα στην Ελλάδα, φορολογείται στην Ελλάδα, οι αντιδράσεις είναι τρεις:

• Είτε βρίζουν / επιτίθενται και λένε ότι δεν ξέρω το κόλπο (που άλλοι το ξέρουν, τους είπαν ότι υπάρχει κλπ)
• Είτε μου εξηγούν ότι έχουν πνιγεί από την κατάσταση στην Ελλάδα και ψάχνουν απελπισμένοι μία διέξοδο
• Είτε ψάχνουν κάποιον άλλον «μάγο» (και συχνά μετά από μήνες μας ξαναγράφουν, νομίζοντας ότι είμαστε άλλοι). 

= Ψάχνουν για εύκολες λύσεις στο δύσκολο (ή και άλυτο για πολλούς) πρόβλημά τους…

(Γ. Υπάρχουν και αυτοί που πραγματικά θέλουν να κάνουν κάτι προς το εξωτερικό και τη Ρουμανία ειδικότερα. Με αυτή τη μειοψηφία συζητάμε εις βάθος και σοβαρά)

«Μα οι άλλοι πώς τα καταφέρνουν;»

Αν κάποιος πει στις δύο παραπάνω κατηγορίες ανθρώπων ότι αφού δεν τα καταφέρνουν στην Ελλάδα, ίσως έχει νόημα να δουν κάτι έξω από τα σύνορά της, συχνά η σκέψη και μόνο τους ξεπερνάει. Έχουν ξεχάσει πώς οι Έλληνες επί 5.000 χρόνια ήταν έμποροι εκτός των στενών ορίων της Ελλάδας.

• Όχι, αυτοί είναι αποφασισμένοι:
• Θα προσπαθήσουν να «παλέψουν όσο αντέξουν», θεωρώντας ότι αυτό τους κάνει πατριώτες.
• Θα συνεχίσουν να αναζητούν μαγικές συνταγές, πιστεύοντας κάθε λογής απατεώνες.
• Αν τύχει να μιλήσω / συναντήσω ξανά μετά από χρόνια κάποιους από αυτούς, συνήθως μου λένε ότι έχουν χάσει τα πάντα, ότι τελικά δεν άντεξαν, ότι είχα δίκιο για το εξωτερικό αλλά είναι πια αργά κλπ.

– «Οι άλλοι πώς τα καταφέρνουν;» ρωτήθηκα πριν μερικούς μήνες, αφού πρώτα επί 20 λεπτά ο συνομιλητής μου εξηγούσε πως το Ελληνικό οικονομικό περιβάλλον τον διέλυσε.

– «Δεν τα καταφέρνουν κατ’ ανάγκη. Είτε ανοίχτηκαν προς το εξωτερικό και αν είναι σοβαροί πετυχαίνουν, είτε προσπαθούν με «λεβεντιές» να σταθούν στην Ελλάδα, είτε σέρνονται όσο αντέξουν».

– «… μα μου λες να αφήσω την Ελλάδα;»

– «Σου λέω να δεις και προς τα έξω. Άλλωστε δεν τα καταφέρνεις μέσα».

– «Εντάξει μωρέ, δεν είναι και τόσο άσχημα, θα δούμε, θα τη βρούμε την άκρη εδώ».

Αντί να αντιμετωπίσουμε την αιτία, ψάχνουμε λύσεις μόνο για το αποτέλεσμα

Το πρόβλημα όμως παραμένει: Καθημερινά στην Ελλάδα ανοίγουν δεκάδες επιχειρήσεις που κανείς δεν ξέρει γιατί γίνονται, πώς θα λειτουργήσουν και πώς θα βγάλουν πραγματικά, «άσπρα», μετά φόρων κέρδη. Η πλειοψηφία των Ελλήνων του ιδιωτικού τομέα έχει ξεχάσει ακόμη και την έννοια του τι σημαίνει «κέρδη με όλες τις υποχρεώσεις πληρωμένες» και σχεδόν το βρίσκει λογικό!

Αμέτρητοι είναι αυτοί που απλά «γυρνάνε επιταγές» χωρίς ορίζοντα σωτηρίας, ενώ άπειροι άλλοι απλά δουλεύουν «εκτός συστήματος», εκβιαζόμενοι από «φίλους που τους δίνουν παραστατικά» κλπ. Αυτό είναι το αποτέλεσμα της δυσκολίας τους να τα καταφέρουν δουλεύοντας στην Ελληνική αγορά. Αντί να αντιμετωπίσουν την αιτία του προβλήματος, επικεντρώνονται στο αποτέλεσμα αυτής (τα χρέη) και ψάχνουν πώς θα βρουν τρόπο να συνεχίσουν να δουλεύουν και πάλι εδώ. Δικαιολογούν όλους όσους τους ταλαιπωρούν και δεν πολυθέλουν να αλλάξουν κάτι.

Μήπως η λύση είναι να βγάλουμε το κεφάλι μας έξω από το παράθυρο;

Μέσω της δουλειάς μου, έχω γνωρίσει στο παρελθόν 100+ Έλληνες επιχειρηματίες ολκής, που μου έλεγαν ότι δεν έχουν ανάγκη να βγουν στο εξωτερικό γιατί είναι πανίσχυροι στην Ελλάδα. Άνω του 80% εξ΄αυτών είναι σήμερα εκτός αγοράς, με κοινό τους χαρακτηριστικό ότι παρέμειναν εντός των Ελληνικών συνόρων…

Το 2004 αποφάσισα να φύγω επαγγελματικά από την Ελλάδα που λατρεύω. Αφού πήγα στη Βουλγαρία και τη Σερβία,τελικά επέλεξα τη Ρουμανία. Ο λόγος ήταν απλός: Θεώρησα ότι η πατρίδα μου είχε αρχίσει να μετατρέπεται σε ένα δωμάτιο που «είχε άσχημη μυρωδιά». Σήμερα το δωμάτιο αυτό είναι πια κακοφορμισμένο. Για τους περισσότερους η λύση παραμένει να μείνουν εκεί και να κρατήσουν την ανάσα τους όσο αντέξουν, βασανίζοντας τον εαυτό τους, τις οικογένειές τους και όλους όσους τους αγαπάνε.

Μήπως όμως πια έφτασε η ώρα να ανοίξουμε το παράθυρο του δωματίου και να βγάλουμε το κεφάλι μας στον καθαρό αέρα; Να δούμε και τι συμβαίνει στο εξωτερικό και να ψάξουμε τις επιλογές μας για να καταφέρουμε κάτι εκεί; Ναι, ενδεχομένως να πρέπει να ξεβολευτούμε, να ρισκάρουμε και να δουλέψουμε πολύ. Όμως ο «καθαρός αέρας» έξω από το παράθυρο αξίζει τον κόπο.

Πλέον η τεχνολογία μας δίνει τη δυνατότητα να κάνουμε σχεδόν τα πάντα από οπουδήποτε, όλη η πληροφορία βρίσκεται στη διάθεσή μας. Με σοβαρούς συνεργάτες, δουλειά και υπομονή μπορούμε να αλλάξουμε τα δεδομένα της δουλειάς και της ζωής μας.

Ο Γρηγόρης και εγώ αυτό το πετύχαμε στη Ρουμανία. Φύγαμε προτού η (κερδοφόρα) επιχείρησή μας στην Ελλάδα μετατραπεί σε ερείπιο. Πληρώσαμε όλες τις υποχρεώσεις μας και προχωρήσαμε παρακάτω, προτού από επιχειρηματίες μετατραπούμε σε «ικετεύοντες». Διαλέξαμε μία μεγάλη χώρα, με μεγάλη προοπτική, δυνατή αγορά και χαμηλή φορολογία, της οποίας οι κάτοικοι λατρεύουν την Ελλάδα.

Αν κρίνεις ότι η Ελλάδα δεν σου προσφέρει όσα δικαιούσαι, εσύ μπορείς να πας κάπου αλλού, άλλωστε υπάρχουν δεκάδες άλλες επιλογές που μπορεί να σου ταιριάζουν καλύτερα.

Μήπως είναι η ώρα να δεις και εσύ τις επιλογές σου και να προσπαθήσεις «να βγάλεις το κεφάλι έξω από το παράθυρο»;

Εσύ τι γνώμη έχεις;

Μαζί, πιο δυνατοί

Ηλίας

(Ο Ηλίας Π. Παπαγεωργιάδης διευθύνει τον όμιλο εταιρειών MORE, έχει εταιρεία ανάπτυξης ακινήτων και ταυτόχρονα συμβουλεύει 300+ επενδυτές και μικρομεσαίους επιχειρηματίες στην Ελλάδα, την Κύπρο και τη Ρουμανία)