(Οδηγός) Κατανοείς το ρίσκο κάθε επενδυτικής επιλογής; Ή είσαι και εσύ ένας ΑΞΕ / άσχετος ξερόλας;

Όπως κάθε Δεκέμβριο και Ιανουάριο, έτσι και φέτος τα sites ήταν γεμάτα από απολογισμούς της χρονιάς που έκλεισε και προτάσεις επένδυσης για αυτή που ξεκινάει, μαζί με τις προβλέψεις των ειδικών. Ταυτόχρονα, στην αρχή κάθε νέου χρόνου στον Ελληνικό και (κυρίως) διεθνή τύπο εμφανίζονται δεκάδες κείμενα που εξηγούν «πώς να γίνει κάποιος πλούσιος», δίνουν επενδυτικές συμβουλές για γρήγορο πλουτισμό κλπ.

Μετά από εμπειρία εκατοντάδων επενδύσεων για λογαριασμό πελατών μου (και δικές μου) και με εκατοντάδες εκ. Ευρώ επενδεδυμένα σε αυτές, νομίζω ότι έχω μία μικρή εμπειρία επί του θέματος. Αφού για πολλά χρόνια στο παρελθόν είχα πετύχει στις προβλέψεις μου, εδώ και μερικά χρόνια σταμάτησα να τις δημοσιεύω, μιας και αποφάσισα κάποια στιγμή πως αν αυτές έχουν αξία, θα πρέπει να δίνονται με προτεραιότητα στους πελάτες μου ή αυτούς που θα τις πληρώσουν. Αλλιώς είναι «οι προβλέψεις άλλου ενός», που αν πέσουν μέσα θα ακούσω μετά από 12 μήνες ότι «σιγά την πρόβλεψη, φαινόταν το πράγμα», ενώ αν αστοχήσουν θα ακούσω ότι «δεν ήξερες».

Οι πέντε βασικοί πυλώνες των επενδύσεων

Επειδή όμως δέχομαι κάθε χρόνο εκατοντάδες μηνύματα και ερωτήματα για το που να επενδύσει κάποιος, συζητώντας με τους περισσότερους ανθρώπους που με ρωτούν έχω καταλήξει ότι πριν φτάσουμε στις επενδυτικές προτάσεις, είναι αναγκαίο να συμφωνήσουμε στους πέντε βασικούς πυλώνες που πάνω τους στηρίζεται μία επένδυση:

1. Να κατανοήσουμε και να συμφωνήσουμε στο ρίσκο κάθε επένδυσης

2. Να δούμε ποιο είναι το επενδυτικό προφίλ καθενός από εμάς

3. Να καταλάβουμε το πώς λειτουργεί η μόχλευση σε ένα δάνειο

4. Να ξεχωρίσουμε την παθητική από την ενεργητική επένδυση

5. Να θυμηθούμε πότε πουλάμε, πότε κάνουμε stop loss και ποια όρια βάζουμε σε μία επένδυση

Στον ανοδικό κύκλο όλοι νομίζουν πως είναι έξυπνοι

Με τις επενδύσεις να έχουν μετατραπεί πολλές φορές σε κάτι εύκολο και προσιτό, σε συνδυασμό με την άπειρη πληροφορία που υπάρχει διαθέσιμη, πάρα πολλοί άνθρωποι έχουν την εντύπωση πως το να επενδύεις είναι κάτι εύκολο και απλό. Ειδικά αν με την τύχη του πρωτάρη έβγαλαν μερικά λεφτά, έχουν γίνει και ειδικοί… ξερόλες.

Όμως επειδή οι περισσότεροι από αυτούς δεν έχουν τη σχετική εμπειρία και γνώση, στην πλειοψηφία τους καταλήγουν να σου λένε ότι «έχω 20.000 Ευρώ, θέλω να τα επενδύσω και να κερδίζω με ασφάλεια 10.000 τον χρόνο» ή «δώσε μου τι επενδύσεις έχεις για να διαλέξω» και στο τέλος θαμπώνονται από αυτόν που τα λέει πιο όμορφα / υπόσχεται τα περισσότερα ή επηρεάζονται από φίλους σχετικούς ή επίσης άσχετους.

Συνήθως όταν τα πάντα ανεβαίνουν, οι περισσότεροι είναι έξυπνοι και ικανοί, μιας και όταν όλα πάνε πάνω, ακόμη και έναν πίθηκο να βάλεις να επιλέξει επενδύσεις, κάτι θα καταφέρει. Σε ανοδικό κύκλο καταστρέφονται αυτοί που είναι εντελώς απρόσεχτοι (ή «άτυχοι»), έτσι οι υπόλοιποι νομίζουν πως ξέρουν τι κάνουν. Αν όμως ξεκινήσει μία διεθνής κρίση και οι αξίες μειωθούν στις περισσότερες επενδύσεις, τότε φαίνεται ποιος πραγματικά ήξερε κάτι και ποιος όχι.

Το ρίσκο κάθε επένδυσης

Αν θέλουμε να μιλάμε σοβαρά για επενδύσεις εν έτει 2022, θα σου πρότεινα να πιάσουμε κάθε κατηγορία και να τη δούμε χωρίς συναισθήματα και προσωπικές προτιμήσεις, να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τι σημαίνει αυτή η επένδυση για τον επενδυτή της και ποιος είναι ο βαθμός ρίσκου που αναλαμβάνεις υλοποιώντας της.

Πριν ξεκινήσουμε, μην ξεχνάς ότι όσο πιο μεγάλο ρίσκο παίρνεις, τόσο πιο μεγάλη πρέπει να είναι και η απόδοση που αναμένεις, για να αξίζει τον κόπο. Απλά το μεγάλο ρίσκο μπορεί να οδηγήσει και σε ολοκληρωτική απώλεια περιουσίας. Το μικρό ρίσκο συνήθως σε προστατεύει από την καταστροφή, αλλά στην άνοδο δεν σου δίνει τις αποδόσεις που ονειρεύεσαι.

(Για να είναι πιο εύκολο, ας μετρήσουμε το ρίσκο από το 1 ως το 10, με το 1 να είναι το χαμηλότερο ρίσκο και το 10 να είναι το υψηλότερο).

Α. Μετοχές (4 – 7 / 10)

Οι μετοχές κινούνται ήδη σε ιστορικά υψηλά και σε κάποιες περιπτώσεις σε αποτιμήσεις που ζαλίζουν. Βέβαια, πάντα υπάρχουν οι ευκαιρίες με κάποιες εταιρείες που έχουν λόγους να εκπλήξουν στο μέλλον. Αν τις εντοπίσεις αυτές τις περιπτώσεις, το λογικό είναι ότι θα κερδίσεις ακόμη και αν αύριο αλλάξει το διεθνές κλίμα.

Σε γενικές γραμμές, αν ξεκινήσει μία διεθνής κρίση είναι μεγάλες οι πιθανότητες να δεις το χαρτοφυλάκιό σου να συρρικνώνεται (αν έχεις σοβαρές θέσεις) ή και απλά να εξαερώνεται (αν «παίζεις τζογαδόρικα»). 

Β. ETFs (3 – 8 / 10)

Ό,τι αναγράφεται παραπάνω, ισχύει και για τα ETFs. Μπορεί όμως να είναι ένα κλικ πιο ασφαλή, ή πιο επικίνδυνα. Η βασική λογική λέει ότι το ETF ξέρει να επενδύει καλύτερα από τον «Μήτσο από τη Μεσαία Μηλιά Πιερίας» (που διαπρέπει και αυτός τα τελευταία χρόνια επενδύοντας μέσω της Robin Hood). Το μέσο ETF έχει καλύτερη ομάδα διοίκησης, εξελιγμένα software και εξαιρετικά έγκυρη και έγκαιρη πληροφόρηση.

Όμως υπάρχουν και οι επενδύσεις που γίνονται από άσχετους ανθρώπους σε ETF με ειδικά χαρακτηριστικά και σε μία κρίση μπορεί να οδηγήσουν σε μεγάλη ζημιά. Θα το καταλάβεις όταν έρθει η ώρα.

Γ. Forex (8 – 10 / 10)

Λίγοι γλυτώνουν «παίζοντας» Forex και ανταγωνιζόμενοι εξελιγμένα software και κορυφαίους διεθνείς traders. Όπως είχε πει στον αδερφό μου κάποτε ένας διευθυντής μεγάλης και γνωστής Ελληνικής εταιρείας που διαφήμιζε τη δυνατότητα του να παίξεις στο Forex… «μη με ρωτάς αν είναι καλή ή κακή επένδυση. Αν έχεις 5 – 10 χρόνια εμπειρίας και ασχολείσαι με το θέμα 12 ώρες τη μέρα, έχεις μία ελπίδα να γλυτώσεις. Αν όχι, τότε καλύτερα δώρισε τα λεφτά σου σε ένα φιλανθρωπικό ίδρυμα, μιας και θα τα χάσεις χωρίς να καταλάβεις το πώς έγινε αυτό».

Δ. «Παίζω τον δείκτη» (3 – 5 / 10)

Με δεδομένο ότι ακόμη και σε περίοδο κατάρρευσης οι δείκτες των χρηματιστηρίων δεν πέφτουν εύκολα περισσότερο από 30 – 40% τον χρόνο, η επιλογή αυτή δείχνει αρκετά πιο ασφαλής. Μικρότερες οι προσδωκόμενες αποδόσεις, μικρότερη η έκθεση σε ακραίες αρνητικές εξελίξεις.

Ε. Κρυπτονομίσματα / NFTs (5 – 10 / 10)

Είμαι υπέρ της τεχνολογίας blockchain και κατανοώ ότι κάποια, ελάχιστα κρυπτονομίσματα πραγματικά θέλουν να μπουν στη ζωή μας και να αντικαταστήσουν τραπεζικές δραστηριότητες στις οικονομικές συναλλαγές. Αλλά, για να μη δουλευόμαστε και μεταξύ μας, στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων δεν επενδύει κάποιος σε κρυπτονομίσματα για να έχει στα χέρια του ένα νέο μέσο συναλλαγών. Το κάνει για να βγάλει εύκολα λεφτά, όπως πιστεύει, με ακραία κερδοσκοπία, αγοράζοντας και πουλώντας κάτι που δεν έχει συνήθως αξία και αντίκρυσμα στην πραγματική ζωή και ελάχιστοι το χρησιμοποιούν για να αγοράσουν με αυτό κάτι.

Κανένα πρόβλημα, είναι και αυτό μία επένδυση τη σήμερον ημέρα. Αν θέλεις να το κάνεις, κάντο αλλά:

• Επένδυσε λεφτά που δεν χρειάζεσαι
• Να μην ξεχνάς πως ανα πάσα ώρα και στιγμή μπορείς να τα χάσεις όλα
• Μία είδηση μπορεί να ανεβάσει ή να ρίξει τις τιμές στα τάρταρα
• Αν μέχρι τώρα όλα πήγαν σε γενικές γραμμές καλά, αυτό δεν σημαίνει πως θα πάνε και στο μέλλον
• Για κάθε μία ιστορία που διάβασες για κρυπτονόμισμα που ανέβηκε 1.000.000.000.000%, υπάρχουν άλλες 5 ιστορίες με κρυπτονομίσματα που απλά οδήγησαν σε απώλεια περιουσίας τους κατόχους τους.
• Επένδυσε τόσο όσο σου επιτρέπει να κοιμάσαι κανονικά τα βράδια (5 στους 10 επενδυτές του χώρου που ξέρω έχουν αυτό το πρόβλημα)

Τα NFTs θα έλεγα ότι είναι κάτι λίγο διαφορετικό, ειδικά αν είσαι δημιουργός. Άλλη δομή αγοράς, άλλοι κίνδυνοι. Ισχύουν οι παραπάνω κανόνες + σε περίπτωση που πέσει η αγορά στον κλάδο αυτόν, μπορεί να μη βρίσκεις να πουλήσεις αυτά που έχεις στην κατοχή σου, με καμία τιμή.

Καλά τα εύκολα μεγάλα κέρδη, όμως κράτα και μία πισινή…

Ακίνητα: 2 Βασικοί Κανόνες:

1. Υπάρχουν 5 αγορές στην Ελλάδα και όχι μόνο μία
2. Θα χρειαστεί να ψάξεις πολύ, αλλά είναι χρήσιμος και ο σοβαρός μεσίτης

ΣΤ. «Επενδύω στο σπίτι που θα μείνω» (1 – 4 / 10)

Το να αγοράσεις το σπίτι που θα μείνεις είναι συνήθως μία επένδυση χωρίς ρίσκο, μιας και ακόμη και αν πέσουν οι τιμές, εσένα δεν σε ενδιαφέρει, εκεί μένεις. Ο έμμεσος κίνδυνος υπάρχει μόνο αν υπάρχουν κρυφά προβλήματα που δεν αντιληφθείς πριν αγοράσεις, αν η συνοικία υποβαθμιστεί απότομα και ραγδαία (ρώτα κάποιους ιδιοκτήτες στο κέντρο της Αθήνας για να σου το εξηγήσουν), ή αν αγοράσεις κάτι που είναι φτιαγμένο για να αρέσει μόνο σε εσένα και δεν έχει καλή αξία μεταπώλησης. Πχ αν πάρεις ένα σπίτι στο Περιστέρι της Αθήνας ή στην Ευκαρπία της Θεσσαλονίκης και το κάνεις «παλάτι της Μυκόνου», δεν θα βρεις κάποιον να το μεταπωλήσεις σε καλή τιμή, αυτός που θέλει να επενδύσει τόσα χρήματα συνήθως δεν θέλει να μείνει εκεί.

Ζ. «Επενδύω σε σπίτια, για να εισπράττω ενοίκια» (2 – 5 / 10)

Επίσης ασφαλής επιλογή, με μικρή δυνατότητα υπεραπόδοσης, αλλά σταθερή αύξηση περιουσίας, από τα ενοίκια και την αναμενόμενη ετήσια αύξηση της τιμής των ακινήτων (όταν η αγορά κινείται ανοδικά). Ο βασικός κανόνας σε αυτές τις περιπτώσεις είναι να αγοράζεις ακίνητα που μπορούν να σου φέρουν το καλύτερο δυνατό ενοίκιο + να είναι εύκολα στη μεταπώληση. Ισχύουν τα πιθανά λάθη που αναφέρθηκαν και παραπάνω, ενώ υπάρχει ένας ακόμη κίνδυνος: Να υπερεκτιμήσεις τα προσδοκώμενα έσοδα από τα ενοίκια (γιατί κατά καιρούς διάφορες περιοχές και συνοικίες δημιουργούν φούσκες ενοικίων, που μετά σκάνε και το 6 – 8% γίνεται 1,5 – 3%).

Αν θέλεις να λέγεσαι επενδυτής και όχι «τσομπάνης» (πάντα με σεβασμό στον σοβαρό επαγγελματία τσομπάνη και βοσκό), φρόντισε να καταλάβεις την καθαρή απόδοση της επένδυσής σου, μετά από:

• Φόρο επί του ενοικίου
• ΕΝΦΙΑ
• Άλλα έξοδα
• Ενδεχόμενη ανάγκη επισκευής

Μη μου πεις ότι είναι αυτονόητα όλα αυτά, στους τελευταίους 100 που ρώτησα στην Ελλάδα, ούτε οι 20 δεν είχαν κάνει ακριβώς την άσκηση.

Η. «Επενδύω σε εμπορικά ακίνητα / μαγαζιά / ξενοδοχεία / ακίνητα για AirBnB» (2 – 7 / 10)

Κράτησε ό,τι διάβασες παραπάνω, αλλά θυμήσου και μερικές ακόμη λεπτομέρειες με σημασία για τα εμπορικά ακίνητα:

• Οι αποθήκες φαντάζουν εξαιρετικά ασφαλείς ως επένδυση
• Τα μαγαζιά εξαρτώνται από πολλές παραμέτρους, με κυριότερη από αυτές τα πραγματικά ενοίκια στην περιοχή και την προοπτική τους.
• Τα ξενοδοχεία ως ακίνητα έχουν ενδιαφέρον. Το να δουλέψει κάποιος το ξενοδοχείο δεν είναι πια παθητική επένδυση, γίνεται κατ’ εξοχήν ενεργητική και μιλάμε για μία απαιτητική δουλειά, με πολλά μυστικά και ρίσκα.
• Τα AirBnB είναι επίσης μία ενεργητική επένδυση, που απαιτεί τη δικιά σου συμμετοχή. Από τους 50+ ανθρώπους που ξέρω να διαχειρίζονται AirBnB, χρήματα βγάζουν οι 4 – 5 που είναι επαγγελματίες και «στέκονται» άλλοι 5 – 10 που το βλέπουν με μεράκι και σοβαρά. Οι περισσότεροι έριξαν χρήματα σε ανακαινίσεις κλπ και με τον τρόπο που δουλεύουν θα βάλω χαλκά στη μύτη αν κάνουν απόσβεση ( = μετά φόρων, όχι εισπράξεις) ακόμη και μετά από 20 χρόνια…

Το εμπορικό ακίνητο είναι μία ιδιαίτερη, διαφορετική τέχνη. Συνήθως χαμηλού ρίσκου, αλλά όχι πάντα.

Θ. Επενδύω σε startups (5 – 10 / 10)

Η παγκόσμια αγορά startups είναι τεράστια και το 2021 ανέβηκε πολύ ψηλότερα από το 2020. Στη Ρουμανία το θέμα το ξέρουμε καλά, μιας και 100+ startups βρήκαν χρηματοδότηση πέρσι, με καλούς όρους. Η αγορά υπάρχει και έχει ενδιαφέρον, όμως εγκυμονεί και πάρα πολλούς κινδύνους.

• Πρόσεξε καλά το που επενδύεις και τι προσδοκάς από αυτήν την επένδυση.
• Βάλε χρήματα που δεν θα χρειαστείς άμεσα (5 χρόνια)
• Προσπάθησε να καταλάβεις αν έχουμε να κάνουμε με σοβαρή ομάδα διοίκησης και πραγματική καινοτομία, ή για άλλη μία ομάδα νέων ανθρώπων που έβγαλαν ωραίες φωτογραφίες με τα χέρια σταυρωμένα, έδωσαν και σε 2 – 3 δημοσιογράφους κάποιες νεφελώδεις απαντήσεις στο πώς η καινοτομία τους αλλάζει τον κόσμο και νομίζουν ότι δικαιούνται αποτίμησης μερικών εκ. Ευρώ

Ο κινδυνος να χάσεις το σύνολο του κεφαλαίου σου είναι μεγάλος.

Ι. Πράσινη ενέργεια (3 – 10 / 10)

Αν καταφέρεις να φτάσεις μέχρι το τέλος της επένδυσης, συνήθως μετατρέπεται σε μία καλή επένδυση για δεκαετίες. Αν «κολλήσεις» στη μέση, τότε θα χάσεις τα χρήματά σου. Δεν είναι όσο απλή φαίνεται και αν σε ενδιαφέρει το Βιοαέριο (ως πρόεδρος του Ρουμανικού Συνδέσμου Βιομάζας και Βιοαερίου) σου λέω πως είναι πολύ πιο δύσκολο από όσο νομίζεις.

Η μόνη επένδυση που στην αρχή της είναι απολύτως επίφοβη και μετά γίνεται ως και απολύτος ασφαλής.

ΙΑ. «Ξεκινώ νέα δουλειά στην Ελλάδα» (5 – 10 / 10)

Οι Ρουμάνοι έχουν μία ωραία έκφραση που περιγράφει αυτούς που δεν ξέρουν τι τους γίνεται και καταστρέφονται χωρίς να το καταλάβουν. Τους αποκαλούν «άθαφτους νεκρούς». Οι περισσότερες επιχειρηματικές προσπάθειες που βλέπω στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια ανήκουν σε αυτή την κατηγορία, έχουν ιδιοκτήτες που είναι «νεκροί οικονομικά» αλλά ακόμη δεν το ξέρουν. Γιατί; Επειδή δεν έχουν συνήθως business plan / δεν έχουν γνώση αυτού που πάνε να κάνουν / νομίζουν ότι γίνεται εύκολα / μπερδεύουν την έννοια της startup με μία απλή νέα επιχείρηση / δεν έχουν ιδέα από marketing και νομίζουν ότι δεν χρειάζεται / δεν έχουν υπολογίσει καλά τις ανάγκες τους στην αρχή κλπ. (Θυμήσου εδώ τον «χρυσό κανόνα» για το πώς ανοίγουν και πώς κλείνουν τα καφέ στην Ελλάδα).

Δυστυχώς στην Ελλάδα σήμερα το επιχειρηματικό περιβάλλον είναι δύσκολο ως τοξικό, με την πλειοψηφία να χάνει λεφτά και να μην το καταλαβαίνει / να μην το παραδέχεται. Αν ξέρεις καλά το αντικείμενο με το οποίο θέλεις να ασχοληθείς, αν κατανοείς το πώς μπορείς να βγάλεις «άσπρα», κανονικά κέρδη, αν έχεις μελετήσει το ρίσκο και καταλαβαίνεις που πας να μπεις (και το πόσο δύσκολη θα είναι και η φετινή χρονιά), αν έχεις αντιληθεί ότι θα χρειαστείς από την αρχή σοβαρό marketing, τότε έχεις αρκετές πιθανότητες να τα καταφέρεις, με απίστευτη δουλειά και ταλαιπωρία. Αν όχι, τότε απλά πιθανότατα θα μπεις και εσύ στη λίστα όσων χρωστούν στην Ελληνική Εφορία / τράπεζες.

(Ενεργητική επένδυση και αυτή, μην ακούς όσους λένε πως γίνεται ως πάρεργο).

ΙΒ. «Ξεκινώ εξαγωγική δουλειά με έδρα την Ελλάδα» (3 – 7 / 10)

Ισχύουν όλα τα παραπάνω, όμως επειδή η διεθνής αγορά είναι αρκετά πιο υγιής από την Ελληνική, αν έχεις ένα καλό πλάνο και σοβαρότητα, έχεις σαφώς καλύτερες πιθανότητες να τα καταφέρεις. Απλά κράτα στο μυαλό σου και τις πολλές προκλήσεις που θα αντιμετωπίσεις, εκτός από την αυτονόητη, του να εντοπίσεις σοβαρούς πελάτες εκτός Ελλάδας.

Υπενθυμίζω ότι το να βρεις προσωπικό θα είναι μία δύσκολη εξίσωση γενικώς και ειδικώς το να βρεις σωστά στελέχη για να στήσεις μία δουλειά με εξαγωγικό χαρακτήρα.

Επίσης μην ξεχνάς την υψηλή φορολογία, που σίγουρα δεν θα αποφύγεις εξάγοντας. Αν στην Ελλάδα πολλοί ακόμη πιστεύουν ότι μπορούν να λειτουργήσουν «μαύρα», στο εξωτερικό αυτό είναι αδύνατον.

(Η εταιρεία μας έχει ξεκινήσει συνεργασία με τη μεγάλη πλατφόρμα marketplace emag.ro, με ηγετική θέση σε Ρουμανία, Βουλγαρία και Ουγγαρία. Αν σε ενδιαφέρει να πουλήσεις σε 35.000.000 καταναλωτές από τις χώρες αυτές, απλά γράψε μου και θα σε φέρω σε επαφή με τον Έλληνα εκπρόσωπο της πλατφόρμας).

ΙΓ. «Βγαίνω στο εξωτερικό με νέα εταιρεία» (4 – 8 / 10)

Εμείς με τον αδερφό μου το κάναμε προ πολλού και είμαστε ευχαριστημένοι με το αποτέλεσμα. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει πως μπορούν / θέλουν να το κάνουν όλοι, όμως βλέπω εκατοντάδες να το επιχειρούν κάθε χρόνο και από αυτούς η συντριπτική πλειοψηφία των σοβαρών τα καταφέρνει, απλά και μόνο λόγω της υγιούς αγοράς και της χαμηλής φορολογίας.

Όλα όσα διάβασες παραπάνω ισχύουν στο απόλυτο, η ευκαιρία θα είναι πιο μεγάλη, αλλά θέλει οργάνωση, προσοχή και καλούς συνεργάτες. Αν δεν το κάνεις σωστά, ο κίνδυνος να χάσεις τα λεφτά σου είναι τεράστιος. Σε κάθε περίπτωση, δεν είναι κακό να ανοίξεις τα φτερά σου, αν είσαι έτοιμος για το επόμενο βήμα, άσε τους «αγωνιστές» να λένε βλακείες και κάνε το σωστό για εσένα και την οικογένειά σου.

(Και δεν υπάρχει εύκολη λύση για να διοικηθεί εταιρεία στο εξωτερικό εξ’ αποστάσεως, μην μετατρέπεις την ευχή σου σε δεδομένο).

ΙΔ. «Θα πάρω δάνειο / θα βρω δάνειο από το εξωτερικό» (8 – 10 / 10)

Αν δεν ξέρεις πολύ καλά το γιατί θέλεις το δάνειο αυτό, μπορεί να είναι και ο λόγος της απόλυτης καταστροφής σου. Το ότι σου χρειάζονται λεφτά δεν λέει κάτι, ούτε το ότι έχεις μία ιδέα κλπ. Έχεις κάνει καλή προετοιμασία και business plan; Έχεις μετρήσεις τις επιβαρύνσεις που θα έχεις να αντιμετωπίσεις παίρνοντας δάνειο; Ή θα πας «γιούργια στον νταβά με τα κουλούρια» και «ο Θεός βοηθός»;

Επίσης, μην πιστεύεις τα παραμύθια για μικρά παιδιά ότι υπάρχουν δάνεια χωρίς εγγυήσεις, επιδοτήσεις από άλλες χώρες που θα τις πάρεις εύκολα και θα τις φέρεις στην Ελλάδα κλπ. Σοβαρέψου, μεγάλος άνθρωπος είσαι πια, ενήλικος. Οι πάσης φύσεως απατεώνες δεν κάνουν κάτι άλλο πέρα από το να σε «δαγκώσουν» λίγο ή πολύ. 

Κατανοείς το ρίσκο μίας επένδυσης; Αν ναι, έχεις λύσει το 50% της εξίσωσης

Όλα τα παραπάνω φαντάζουν αυτονόητα, όμως λίγοι είναι αυτοί που τα εφαρμόζουν, για αυτό και λίγοι είναι αυτοί που έχουν μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας (ουδείς αλάνθαστος).

Αν τα μελετήσεις και τα κατανοήσεις, τότε θα έχεις λύσει το 50% της εξίσωσης για την επόμενη επένδυσή σου. Αν όχι, τότε είτε θα κερδίσεις κατά λάθος, είτε θα προστεθείς σε όσους απέτυχαν λόγω μη προετοιμασίας…

Τα λεφτά είναι δικά σου, το ίδιο και η επιλογή σου…

Εσύ τι γνώμη έχεις;